ZUS otworzy drzwi dla szerszej grupy orzekających?

Niedobór lekarzy specjalistów coraz dotkliwiej odczuwa Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jak wynika z najnowszych danych, aż 40% etatów lekarzy orzeczników w ZUS pozostaje nieobsadzonych. Średnia wieku zatrudnionych specjalistów przekracza 60 lat, a rosnące obciążenia pracą wydłużają czas oczekiwania na orzeczenia, kluczowe dla uzyskania świadczeń przez miliony Polaków.
W odpowiedzi na ten kryzys Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który ma odciążyć lekarzy i usprawnić orzekanie.

Co się zmieni?
Projekt ustawy zakłada zmiany, które mają zapełnić wakaty i unowocześnić proces orzekania.
1.    Elastyczne formy zatrudnienia dla lekarzy
Obecnie lekarze w ZUS mogą pracować wyłącznie na podstawie umowy o pracę, co dla wielu jest nieatrakcyjne w porównaniu z ofertami podmiotów medycznych. Nowe przepisy wprowadzą możliwość wyboru – umowa o pracę lub umowa o świadczenie usług. Dzięki temu ZUS stanie się bardziej konkurencyjny na rynku pracy.
2.    Obniżenie wymagań kwalifikacyjnych
Projekt dopuszcza zatrudnienie lekarzy w trakcie specjalizacji lub z pięcioletnim doświadczeniem zawodowym. Wprowadzone będą także mechanizmy kontroli jakości, takie jak nadzór głównego lekarza orzecznika lub możliwość konsultacji z lekarzami specjalistami.
3.    Orzekanie przez inne zawody medyczne
To jedna z najbardziej kontrowersyjnych zmian – w określonych przypadkach orzeczenia będą mogli wydawać specjaliści innych zawodów medycznych. I tak na przykład fizjoterapeuci będą mogli oceniać zdolność do rehabilitacji w ramach prewencji rentowej, a pielęgniarki – orzekać o niezdolności do samodzielnej egzystencji.
4.    Konsolidacja w centrach orzeczniczych
Zamiast rozproszonych struktur orzecznictwa powstaną centra obsługujące większe obszary. Usprawni to organizację pracy i pozwoli na bardziej efektywne wykorzystanie kadr.
5.    Wsparcie dla lekarzy w postaci asystentów medycznych
Lekarze orzecznicy zyskają możliwość współpracy z asystentami, którzy zajmą się dokumentacją i formalnościami. Pozwoli to lekarzom skupić się na merytorycznej ocenie zdrowia pacjentów.

Fizjoterapeuci i pielęgniarki – czy to zadziała?
Włączenie do procesu orzeczniczego fizjoterapeutów i pielęgniarek budzi mieszane reakcje. Z jednej strony może to odciążyć lekarzy i przyspieszyć wydawanie decyzji. Z drugiej – niektórzy eksperci obawiają się o jakość orzeczeń. W projekcie przewidziano jednak mechanizmy nadzoru oraz możliwość odwołań, by zagwarantować odpowiedni poziom merytoryczny decyzji.

Nowe zasady wynagrodzeń
Ministerstwo zapowiada także zmianę sposobu ustalania wynagrodzeń dla lekarzy orzeczników, które będą powiązane z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce narodowej. Nie wiadomo jednak, czy zachęty będą wystarczające, by przyciągnąć specjalistów.
Przyspieszenie procesu orzekania na nie tylko przynieść korzyść dla ZUS, ale przede wszystkim dla milionów osób, które dziś często czekają miesiącami na pomoc.
Projekt MRPiPS przedstawiło rządowi pod koniec października. Po konsultacjach trafi on pod obrady Sejmu.