Seksualne propozycje i nierówne traktowanie – medyczki opowiadają o pracy

Ponad jedna piąta ankietowanych medyczek (22,1%) otrzymała propozycję seksualną w miejscu pracy lub nauki. Połowa respondentek (51,4%) czasami, często lub bardzo często spotykała się z uwagami i aluzjami dotyczącymi seksualności – takie dane przyniósł najnowszy raport inicjatywy Polki w Medycynie i portalu Będąc Młodym Lekarzem.

W ankietach wzięło udział 1340 uczestniczek i uczestników. Dominowały kobiety (95,4%), odpowiedzi udzieliło również 55 mężczyzn (4,1%).

Medyczki biorące udział w badaniu były najczęściej w wieku 23-27 lat (46%) oraz 28-32 lat (21,9%) i najczęściej wykonywały zawód lekarki (73,4%); jedna trzecia z nich była jeszcze na studiach. Pozostałe zawody medyczne, które wzięły udział w badaniu to: pielęgniarki, fizjoterapeutki, położne, lekarki dentystki, diagnostki laboratoryjne, ratowniczki medyczne, farmaceutki i elektroradiolożki.

Dyskryminacja wciąż powszechna

Najważniejszymi pytaniami w ankiecie były te dotyczące problemu dyskryminacji kobiet w środowisku medycznym w Polsce. Według aż 82,6% respondentek, dyskryminacja jest powszechnym problemem w ochronie zdrowia w Polsce, a 73,5% spotkało się z nią osobiście w pracy lub podczas studiów medycznych. Co więcej, w 90,7% zetknęło się z nią w trakcie studiów.

Wyniki pokazują, że medyczki uznawały dyskryminację kobiet za powszechny problem niezależnie od miejsca pracy (szpital kliniczny w porównaniu do nieklinicznego) oraz wyboru specjalizacji zabiegowej lub niezabiegowej. Natomiast indywidualne doświadczenie dyskryminacji istotnie częściej dotykało kobiety pracujące na bloku operacyjnym (85,4%) w porównaniu do kobiet wykonujących pracę niezwiązaną z operatywą (75,6%).

Formy dyskryminacji

Najczęściej doświadczane osobiście formy dyskryminacji kobiet dotyczyły:

• stereotypowych wypowiedzi, żartów i komentarzy – spotkało się z nimi 72,8% wszystkich respondentek,

• komentarzy i zachowań związanych z naturą i fizjologią kobiet – 68,6%,

• uwag dotyczących wyglądu – 64,8%,

• delegowania do czynności pod pretekstem “kobieta zrobi lepiej” – 59,1%.

Jedna piąta ankietowanych medyczek (22,1%) otrzymało propozycję seksualną w miejscu pracy lub nauki. Połowa respondentek (51,4%) czasami, często lub bardzo często spotykała się z uwagami i aluzjami dotyczącymi seksualności. Tylko połowa (52,1%) nigdy nie doświadczyła kontaktu fizycznego bez zgody.

Kto jest sprawcą dyskryminacji?

Sprawcami dyskryminacji najczęściej byli mężczyźni – nauczyciele akademiccy (76,8%), pacjenci płci męskiej (74,4%) i współpracownicy płci męskiej (69,5%). Dyskryminowały również kobiety, najczęściej będące współpracowniczkami (32,2%).

Skutki nierównego traktowania

Jedna trzecia kobiet, które doświadczyły dyskryminacji, z obawy przed nią bądź z powodu przekonania, że „nie jest to dziedzina dla kobiet”, zdecydowała się na wybór innej specjalizacji. Co więcej, kolejna jedna trzecia medyczek była świadkiniami zmiany ścieżki zawodowej przez inną kobietę z tego powodu. Aż 64,4% respondentek doświadczających dyskryminacji przyznało, że przynajmniej jednokrotnie nie wyraziło swojego sprzeciwu wobec dyskryminujących zachowań z obawy przed potencjalnymi konsekwencjami.

Matki medyczki

Wśród kobiet pracujących zawodowo, 48,2% otrzymało pytanie o plany macierzyńskie na rozmowie o pracę, choć pracodawca nie ma prawa o to pytać. Ponadto 43,6% medyczek, które są matkami, doświadczyło nieprzestrzegania przez pracodawcę praw pracowniczych związanych z ciążą, karmieniem piersią i byciem rodzicem małego dziecka.

Jak zapobiega się dyskryminacji?

Tylko 13,2% kobiet deklaruje, że w jej miejscu pracy lub nauki podjęto działania celem przeciwdziałania dyskryminacji, natomiast aż 77,6% respondentek nie wie, gdzie zgłosić się po pomoc w przypadku doświadczenia dyskryminacji. Za potrzebą szkoleń antydyskryminacyjnych opowiedziało się 91,1% kobiet (i tylko 52,5% mężczyzn).

Autorki raportu

Raport został przygotowany przez zespół Polek w Medycynie – lek. Małgorzata Osmola, Aleksandra Gładyś, lek. Klaudia Gutowska oraz zespół Będąc Młodym Lekarzem – Justyna Danel, lek. Hanna Kozłowska, lek. Katarzyna Gugała.

W opracowywaniu ankiety udział brali również: mgr Aneta Machnio (psycholog, doradca ds. edukacji i rozwoju w medycynie), dr Magdalena Flaga-Łuczkiewicz (psychiatra, psychoterapeuta), lek. Wiktor Smyk (BML).