Lekarze za zamianami w profilaktyce raka szyjki macicy

Ginekologia szykuje się do przełomowej zmiany – wprowadzenia w ramach badań dostępnych na NFZ zaawansowanych metod diagnostycznych - testu molekularnego z genotypowaniem HPV 16/18 oraz badania cytologicznego na podłoży płynnym (LBC).

Wprowadzenie nowej profilaktyki raka szyjki macicy zyskało poparcie lekarzy – 7 lutego Naczelna Rada Lekarska pozytywnie zopiniowała projekt rozporządzenia. Jak podkreśla samorząd lekarski, zmiana realizuje rekomendacje prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. 

Projekt w konsultacjach

Jak pisaliśmy na Podyplomie.pl, nowość, jaką zamierza wprowadzić Ministerstwo Zdrowia, od dawna była postulowana przez specjalistów. Projekt rozporządzenia skierowany do konsultacji społecznych przewiduje wprowadzenie do koszyka świadczeń gwarantowanych nowoczesnego badania przesiewowego. Oznacza to, że test HPV HR z genotypowaniem HPV 16/18 oraz cytologia na podłożu płynnym (LBC) zastąpią w programie profilaktyki raka szyjki macicy tradycyjną cytologię.

Na czym polega różnica 

Test HPV DNA (HR) to badanie molekularne, które wykrywa obecność DNA/RNA wysokoonkogennych typów wirusa brodawczaka ludzkiego w wymazie z szyjki macicy. Test ten jest rekomendowany przez Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników jako podstawowe badanie przesiewowe w kierunku raka szyjki macicy, ponieważ jest skuteczniejszy niż cytologia klasyczna pod względem czułości i specyficzności.

Cytologia na podłożu płynnym (LBC) wykonywana jest z tej samej próbki co test HPV HR, bez konieczności ponownego wzywania pacjentki na pobranie. Jest stosowana jako tzw. „triage”, czyli test selekcji. W zależności od wyników testu HPV HR i cytologii ustalane jest dalsze postępowanie, np. nadzór w oparciu o badanie kontrolne lub skierowanie do pogłębionej diagnostyki.

Obecnie, w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ), podstawowym świadczeniem w Programie Profilaktyki Raka Szyjki Macicy jest cytologia klasyczna. Kobiety w wieku od 25 do 64 lat mogą wykonać ją bezpłatnie raz na trzy lata, a kobiety obciążone czynnikami ryzyka – raz w roku. Na profilaktyczną cytologię nie trzeba mieć skierowania. Program skierowany jest do kobiet w wieku 25–64 lat.

Znaczenie dla wykrywalności

Cytologia klasyczna jest mniej dokładna niż cytologia na podłożu płynnym (LBC). W cytologii płynnej cały pobrany materiał umieszczany jest w pojemniku ze specjalnym płynem, co minimalizuje ryzyko uszkodzenia komórek i pozwala na dokładniejszą analizę. W cytologii klasycznej próbka jest przenoszona na szkiełko, co może prowadzić do nierównomiernego rozprowadzenia materiału, nakładania się komórek i utrudnia ocenę. Cytologia płynna pozwala na wyższą wykrywalność zmian wysokiego ryzyka.

Nowa profilaktyka może więc znacznie zwiększyć wykrywanie choroby na wczesnym etapie, a tym samym spowodować lepsze rokowania dla pacjentek. Jej zastosowanie wpisuje się w Narodową Strategię Onkologiczną i jest zgodne z najnowszymi rekomendacjami ekspertów oraz wytycznymi klinicznymi. 

Zmiany wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, co oznacza ich szybkie wdrożenie w systemie opieki zdrowotnej.