Reforma szpitalnictwa coraz bliżej: projekt przyjęty przez rząd

Rząd przyjął projekt ustawy o reformie systemu szpitalnego. Projekt zakłada m.in. możliwość przekształcania oddziałów, łączenie szpitali przez samorządy oraz tworzenie planów naprawczych dla zadłużonych placówek. Wszystko po to, by dostosować ofertę do lokalnych potrzeb oraz zmian demograficznych. Reforma jest jednym z tzw. „kamieni milowych” Krajowego Planu Odbudowy (KPO), a więc jej realizacja jest warunkiem wypłaty funduszy unijnych.

To czwarte podejście do zmiany ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, tym razem zakończone sukcesem. 

Przekształcenia i koncentracja świadczeń

Nowe przepisy – jak głosi komunikat rządu – powinny przyczynić się do koncentracji świadczeń wykonywanych w trybie ostrym i w warunkach całodobowej gotowości w ośrodkach, które dysponują większym doświadczeniem i odpowiednim personelem.

Za zgodą NFZ szpitale będą mogły zamieniać niektóre świadczenia udzielane dotychczas w trybie pełnej hospitalizacji na leczenie jednodniowe. W wybranych przypadkach możliwe będzie przekształcenie oddziałów szpitalnych w zakłady opiekuńczo-lecznicze (ZOL) lub pielęgnacyjno-opiekuńcze, a także przekształcenie SOR-ów w izby przyjęć.

Łagodniejsze wymogi będą obowiązywać przy udzielaniu świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej w ramach tzw. „sieci szpitali”.

Przewidziano również mechanizm finansowy, który ma zachęcać do przekształceń – część ryczałtu może zostać zachowana mimo zmiany struktury świadczeń.

Nowe świadczenia i lepsze wyceny

Projekt wprowadza nową kategorię świadczeń gwarantowanych – świadczenia udzielane w powiatowym centrum zdrowia. Powiatowe centra mają powstać przede wszystkim w powiatach, w których obecnie nie ma szpitali. Oferować będą one podstawową diagnostykę, łóżka obserwacyjne oraz specjalistyczne świadczenia w zakresie chirurgii ogólnej i chorób wewnętrznych, udzielane całodobowo, a także transport sanitarny. 

Rozszerzony zostanie również katalog świadczeń ambulatoryjnych dostępnych bez skierowania – znajdą się w nim porady psychologa, lekarza medycyny sportowej oraz optometrysty. Optometrysta będzie mógł także wystawiać skierowania do okulisty.

Ponadto, poprawiona wycena świadczeń w poradniach specjalistycznych ma przyczynić się do ograniczenia niepotrzebnych hospitalizacji i zwiększenia dostępności diagnostyki ambulatoryjnej.

Konsolidacja i łączenie jednostek

Nowe przepisy umożliwią tworzenie i prowadzenie SP ZOZ-ów także przez związki jednostek samorządu terytorialnego. Wprowadzona zostanie możliwość powołania jednego SP ZOZ-u z więcej niż jednym podmiotem tworzącym, bez konieczności przekazywania nadzoru jednemu z nich.

Dzięki temu samorządy będą mogły łączyć dotychczas odrębne zakłady opieki zdrowotnej w jedną, bardziej efektywną jednostkę. Powiaty będą mogły np. połączyć dwa szpitale i podzielić między nimi oddziały o różnych profilach – unikając dublowania się świadczeń.

Programy naprawcze i analiza działalności

Reforma przewiduje wprowadzenie obowiązku tworzenia programów naprawczych w samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej, które odnotowały stratę netto - większą niż 1 proc. przychodów. Obowiązek ten obejmie również spółki kapitałowe z większościowym udziałem podmiotów publicznych oraz instytuty badawcze prowadzące działalność leczniczą. Obecnie, wg wyliczeń resortu, 239 szpitali musiałoby stworzyć taki plan.

Zanim jednak program naprawczy zostanie sporządzony, konieczne będą analizy efektywności funkcjonowania i zarządzania, obejmujące m.in. aspekty ekonomiczne, jakościowe, operacyjne oraz efektywność działalności poszczególnych komórek organizacyjnych. Resort zapowiada już szkolenia dla dyrektorów. 

Dalszy los projektu

Ustawa trafi teraz do Sejmu, gdzie można spodziewać się burzliwej dyskusji. Już wcześniejsze wersje projektu wzbudzały kontrowersje – szczególnie w kwestii decyzyjności w sprawie przekształceń i konsolidacji szpitali.

Na przykład w jednej z wersji projekt zakładał, że utrzymanie oddziału położniczego zależy od minimalnej liczby porodów. W kolejnych – decyzje miały podejmować zespoły przy wojewodach, a potem oddziały wojewódzkie NFZ.

Jedna z wcześniejszych wersji została odrzucona z powodu dodania przepisu uniemożliwiającego wykonywanie zawodu lekarza w tzw. uproszczonym systemie przez specjalistów spoza UE, co miało wywołać sprzeciw Lewicy.

Kolejnym punktem spornym była również możliwość łączenia szpitali publicznych z tymi prowadzonymi przez spółki kapitałowe.

Ostateczny kształt przepisów zależy od decyzji posłów. Jeżeli ustawa zostanie uchwalona, nowe przepisy wejdą w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.