Lekarze popierają uchylenie ustawy o lekarzu sądowym

Naczelna Rada Lekarska poparła postulat Krajowego Zjazdu Adwokatury, aby uchylić ustawę z 2007 roku o lekarzu sądowym. Specjaliści od lat zgłaszają problemy z funkcjonowaniem tej instytucji i alarmują, że system jest niewydolny.

Zgodnie z ustawą, lekarz sądowy ma wystawiać zaświadczenia potwierdzające zdolność lub niezdolność do stawienia się stron, świadków, pełnomocników i innych uczestników postępowania przed sądem lub prokuratorem. W praktyce oznacza to konieczność osobistego badania pacjenta i przeanalizowania dostępnej dokumentacji medycznej.

Problem w tym, że liczba lekarzy sądowych w Polsce jest niewystarczająca, a system wynagradzania – zdaniem samorządu lekarskiego – nieadekwatny. Lekarze nie otrzymują stałego wynagrodzenia za gotowość do pracy, płacone mają za wystawione zaświadczenia, a kwota 100 złotych za dokument nie była waloryzowana od 2008 roku.

– "Od początku funkcjonowania ustawy obserwowaliśmy istotne problemy z jej stosowaniem. Trudno uzyskać termin u lekarza sądowego, co stwarza ryzyko, że nieobecność na rozprawie zostanie uznana za nieusprawiedliwioną” – podkreśla Naczelna Rada Lekarska w przyjętym stanowisku.

Interwencje NRA i RPO

W sprawie braku lekarzy sądowych interweniowała zarówno Naczelna Rada Adwokacka (NRA), jak i Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO). 6 maja 2024 roku prezes NRA, adwokat Przemysław Rosati, skierował pismo do Ministra Sprawiedliwości Adama Bodnara, w którym wskazał konieczność zapewnienia we wszystkich okręgach odpowiedniej liczby lekarzy do powierzonych zadań. W piśmie tym zaznaczono, że alternatywą może być uchylenie przepisów ustawy o lekarzu sądowym, jeśli problem nie zostanie rozwiązany. Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek 10 czerwca 2024 roku oficjalnie poparł stanowisko NRA i w osobnym wystąpieniu zwrócił się do ministra o przekazanie informacji, jakie planuje rozwiązania.

Mimo tych apelów, sytuacja nie uległa poprawie, o czym świadczyło ponowne wystąpienie prezesa NRA z 24 października 2024 roku. Wtedy Prezes przypomniał o spadku liczby lekarzy sądowych, która zmniejszyła się z 222 do 218, i ponownie wezwał do pilnych działań organizacyjnych lub rozważenia uchylenia obowiązującej ustawy. W międzyczasie Rzecznik Praw Obywatelskich przypominał o problemie, kierując w marcu 2025 roku kolejne pisma do Ministerstwa Sprawiedliwości o niemożności uzyskania przez obywateli wymaganego zaświadczenia.

Konieczne uproszczenie procedur

Samorząd lekarski zaznacza, ewentualne uchylenie ustawy nie powinno prowadzić do przerzucania obowiązków na lekarzy pracujących w publicznych placówkach medycznych. Nowy system usprawiedliwiania nieobecności na rozprawach z powodu choroby powinien działać niezależnie od obecnej pracy medyków w szpitalach i przychodniach.

Lekarze liczą na uproszczenie procedur i wprowadzenie bardziej praktycznych mechanizmów usprawiedliwiania nieobecności w sądach, które nie obciążą dodatkowo systemu ochrony zdrowia.