Ocena zapaleń i infekcji – ich charakteru i lokalizacji – niejednokrotnie stanowi istotny problem kliniczny. W tej sytuacji pomocne są wyniki badań obrazowych.

Wstęp

Badania obrazowe można podzielić na przedstawiające zmiany o charakterze morfologicznym (USG, TK, klasyczne badanie MR) oraz przedstawiające zaburzenia o charakterze czynnościowym. Podstawową metodą obrazowania zaburzeń czynnościowych są techniki z zakresu medycyny nuklearnej. Spełniają one kryteria tzw. obrazowania molekularnego. Dzięki temu umożliwiają lokalizację zaburzeń chorobowych już w bardzo wczesnym okresie ich występowania lub w okresie mało nasilonych zmian morfologicznych.^1,2 Metody radioizotopowe umożliwiają stwierdzenie zmiany stężenia substancji chemicznych, która jest skutkiem schorzenia, nawet na poziomie 10^-11 mol, podczas gdy techniki morfologiczne (np. MR) na poziomie 10^-4 mol.

Radiofarmaceutyki

Ponieważ w trakcie zapalenia uruchomiona zostaje kaskada procesów biologicznych, w diagnostyce zapaleń stosuje się wiele różnych radiofarmaceutyków:^3,4

• zwiększona przepuszczalność naczyń i bierna dyfuzja ze światła naczyń do ogniska chorobowego: cytrynian galu 67 (⁶⁷Ga), ^99mTc-nanokoloid, poliklonalne ludzkie immunoglobuliny (^99mTc-HIG)
• chemotaksja: znakowane leukocyty (in vitro, in vivo)
• zwiększone zużycie glukozy przez makrofagi: analog glukozy, fluodeoksyglukoza (¹⁸F-FDG)
• inne nieswoiste radiofarmaceutyki obrazujące zaburzenia w określonym narządzie związane ze stanem zapalnym (np. znakowane fosfoniany w ocenie metabolizmu kości).

^99mTc-fosfoniany (^99mTc-MDP)

Fosfoniany wykazują wysokie powinowactwo do tkanki kostnej. 40% podanego radiofarmaceutyku łączy się z kośćmi, 60% pozostaje w krążeniu i tkankach miękkich, a następnie ulega wydaleniu drogą układu moczowego. Miejscowo wychwyt radiofarmaceutyku zależy od przepływu krwi, biernej dyfuzji do przestrzeni zewnątrznaczyniowej i intensywności przemian kościotwórczych. W diagnostyce zapalenia kości wykonywane jest badanie trójfazowe obejmujące fazę naczyniową, fazę miąższową (zwaną również fazą puli krwi) oraz fazę kostną przedstawiającą rozkład promieniowania 2-4 godziny po dożylnym podaniu radiofarmaceutyku. Faza naczyniowa (I) badania pozwala na ocenę zwiększonego napływu krwi do ogniska zapalnego, faza miąższowa (II) na ocenę miejscowej objętości krwi i przepuszczalności naczyń, a w fazie kostnej (III) oceniana jest przebudowa kostna stymulowana przez proces zapalny. Scyntygrafia kości powinna być pierwszym badaniem radioizotopowym stosowanym w diagnostyce zapaleń kości i stawów.