prof. dr hab. n. med. Mariusz Frączek

Szanowni Państwo!

Postęp, jeśli ma być prawdziwie twórczy, stanowi dopełnienie posiadanej wiedzy. Jego zasadniczym wrogiem jest rutyna. Często najtrudniej dostrzec rzeczy pozornie bardzo proste, wręcz oczywiste. Proszę zauważyć, ile lat zajęło lekarzom uświadomienie sobie znaczenia odpowiedniego przygotowania żywieniowego do operacji. Oczekiwaliśmy prawidłowego gojenia się ran, a więc dużej mobilizacji białek, u niedożywionych chorych w fazie katabolizmu. Nie rozumieliśmy, że te oczywiste warunki może spełnić pacjent dobrze odżywiony w fazie anabolizmu.

Obecnie leczenie żywieniowe na oddziale chirurgii jest niepodlegającym dyskusji standardem. Zmniejsza ono liczbę powikłań, obniża koszty leczenia i skraca czas hospitalizacji, ale przede wszystkim ratuje życie wielu pacjentom, szczególnie tym z powikłaniami pooperacyjnymi i ostrym zapaleniem trzustki. W ciągu ostatnich miesięcy obserwujemy bardzo niepokojące działania mające na celu drastyczne podniesienie wymogów prowadzenia żywienia pozajelitowego, w tym wymogu przygotowywania mieszanin tylko przez farmaceutę. Nie ma dowodów klinicznych na bezwzględną konieczność wprowadzenia takich wymogów ani odpowiednich przepisów prawnych (farmakopea nie jest takim przepisem). Wobec braku infrastruktury (szpitali nie stać na budowę bardzo drogich clean roomów) i przeszkolonych w tym zakresie farmaceutów forsowane rozwiązania doprowadzą do wycofania żywienia pozajelitowego ze szpitali. W konsekwencji odstąpienie od żywienia pozajelitowego doprowadzi do bezpośredniego zagrożenia życia wielu pacjentów i wzrostu śmiertelności na oddziałach chirurgii i intensywnej terapii. Zaniechanie żywienia pozajelitowego lub nieprawidłowe przetaczanie (np. osobne toczenie witamin czy innych składników) spowodują zarówno z medycznego, jak i prawnego punktu widzenia nieporównywalnie większe szkody niż bezpieczne przygotowywanie mieszanin na oddziałach szpitalnych tak jak dotychczas. Konieczne będzie podjęcie dyskusji nad znalezieniem funduszy w Ministerstwie Zdrowia na stworzenie odpowiedniej infrastruktury w aptekach szpitalnych przed wprowadzeniem wspomnianych przepisów. Pozwoliłem sobie na powyższy komentarz po przeczytaniu znakomitego artykułu prof. Stanisława Kłęka i standardów żywienia POLSPEN.

Kolejnym kamieniem milowym w rozwoju chirurgii i leczenia ran jest terapia podciśnieniowa. Ten rodzaj terapii zrewolucjonizował postępowanie z ranami trudno się gojącymi, również tymi w obrębie jamy otrzewnej. Gorąco zachęcam Państwa do przeczytania artykułu dr. Adama Bobkiewicza i prof. Tomasza Banasiewicza.

Biorąc pod uwagę znaczenie dwóch powyższych artykułów traktujących o zagadnieniach przełomowych dla rozwoju chirurgii, pozwolę sobie uczynić odstępstwo od przyjętych zasad i zarekomendować obie prace jako tematy bieżącego numeru „Chirurgii po Dyplomie”.

Prof. Małgorzata Kołodziejczak i dr Przemysław Ciesielski to niekwestionowane autorytety w dziedzinie proktologii. Opracowany przez nich „Atlas technik operacyjnych w proktologii” stanowi w moim przekonaniu wykładnik aktualnej wiedzy chirurgicznej. Bardzo się cieszę, że udało mi się namówić jego autorów do napisania artykułu specjalnie dla czytelników „Chirurgii po Dyplomie”.

Choroba uchyłkowa okrężnicy jest narastającym problemem zdrowotnym, coraz częściej wymagającym hospitalizacji w klinikach i na oddziałach chirurgicznych. Myślę, że opracowanie tego zagadnienia przez dr Annę Pietrzak okaże się dla Państwa przydatne.

Opis przypadku „Niedrożność przewodu pokarmowego w przebiegu pełnościennego wypadnięcia odbytnicy z polipem” zamieszczony w bieżącym wydaniu naszego czasopisma przygotowali młodzi chirurdzy lek. Magdalena Szczotko i lek. Mateusz Szala pracujący pod kierunkiem dr. Przemysława Ciesielskiego. Zachęcam do zapoznania się z jego treścią.

Mam nadzieję, że artykuły zaprezentowane w najnowszym wydaniu „Chirurgii po Dyplomie” Państwa zainteresują i wzbogacą Państwa wiedzę. Życzę miłej lektury!