Temat numeru

Leczenie żywieniowe w chirurgii

prof. dr hab. n. med. Stanisław Kłęk

Oddział Chirurgii Ogólnej i Leczenia Niewydolności Przewodu Pokarmowego, Szpital Wielospecjalistyczny im. Stanleya Dudricka w Skawinie

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Stanisław Kłęk

Oddział Chirurgii Ogólnej i Leczenia Niewydolności Przewodu Pokarmowego,

Szpital Wielospecjalistyczny im. Stanleya Dudricka w Skawinie

ul. Tyniecka 15, 32-050 Skawina

e-mail: klek@poczta.onet.pl

  • Sposoby interwencji żywieniowej u pacjentów hospitalizowanych na oddziale chirurgicznym
  • Leczenie żywieniowe w okresie przed- i pooperacyjnym pacjentów poddawanych rozległym zabiegom operacyjnym

Zaburzenia stanu odżywienia u pacjenta poddawanego leczeniu chirurgicznemu zawsze prowadzą do zwiększenia liczby powikłań, a nawet mogą być przyczyną zgonu. Od czasu, gdy w 1936 roku Hiram Studley w analizie obejmującej pacjentów, u których wykonano częściową resekcję żołądka, wykazał, że ubytek ponad 20% masy ciała powoduje wzrost śmiertelności do 30%, do dziś opublikowano dziesiątki prac, w których opisano konsekwencje niedożywienia. Nikt nie kwestionuje już potrzeby jego leczenia. Zaburzenia stanu odżywienia są często stwierdzane podczas przyjęcia pacjenta na oddział chirurgiczny (w zależności od profilu oddziału diagnozuje się je przy przyjęciu do szpitala u 2-40% wszystkich chorych poddawanych operacji).

Leczenie żywieniowe (żywienie kliniczne) to postępowanie medyczne obejmujące:

  • ocenę stanu odżywienia (przesiewową i pogłębioną)
  • ocenę zapotrzebowania na składniki odżywcze
  • podaż odpowiednich ilości białka, energii, elektrolitów, witamin, pierwiastków śladowych i wody drogą przewodu pokarmowego i/lub dożylną
  • monitorowanie leczenia.

Interwencja żywieniowa powinna być dostosowana do stanu pacjenta, rodzaju wykonanego zabiegu, czynności przewodu pokarmowego i planowanego czasu żywienia.

W ostatnich latach okazało się, że interwencję żywieniową można wykorzystać nie tylko w leczeniu niedożywienia. W latach 90. XX wieku zaproponowano koncepcję wieloczynnikowej, przyspieszonej rehabilitacji u chorych poddawanych rozległym zabiegom operacyjnym. Interwencja ta ma na celu modyfikację odpowiedzi metabolicznej towarzyszącej urazowi chirurgicznemu. Koncepcje tego typu nazwano najpierw fast track, a następnie ERP (enhanced recovery protocol), z których najbardziej znany jest ERAS (enhanced recovery after surgery, w polskim tłumaczeniu: protokół dla poprawy zdrowienia po zabiegu operacyjnym).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wskazania do leczenia żywieniowego

Leczenie żywieniowe jest konieczne u następujących pacjentów przebywających na oddziale chirurgicznym:

Zapotrzebowanie na składniki odżywcze – ogólne zasady

Podaż białka u pacjenta chirurgicznego powinna wynosić 1-1,5 g/kg idealnej masy ciała/24 h, a jego potrzeby energetyczne wynoszą 25-35 kcal/kg idealnej masy ciała/ [...]

Leczenie żywieniowe w okresie przedoperacyjnym

Chorzy przebywający na oddziałach chirurgicznych w okresie przedoperacyjnym mogą przynależeć do jednej z dwóch kategorii:

Żywienie po operacji

U pacjentów prawidłowo odżywionych przed operacją opieka pooperacyjna powinna być prowadzona zgodnie z zasadami ERAS, a postępowaniem z wyboru u tych chorych jest jak najwcześniejsze włączenie [...]

Podsumowanie

W ostatnich latach obserwujemy całkowitą zmianę w podejściu do opieki okołooperacyjnej – staje się ona postępowaniem wieloczynnikowym, w którym szeroko pojęta interwencja żywieniowa i metaboliczna [...]

Do góry