Ból nieobcy lekarzowi. Ergonomia pracy chirurga podczas laparoskopii
dr n. o zdr. Agata Baranowska
- Czynniki szkodliwe dla zdrowia związane z zawodem chirurga
- Ergonomia i optymalna organizacja pracy: warunki psychologiczne, wizualizacja, w tym ustawienie stołu operacyjnego i monitora podczas zabiegu, manipulacja narzędziami oraz postawa operatora
- Ergonomiczny zakres pracy poszczególnych stawów – metoda RULA
- Profilaktyka zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego
Laparoskopia, czyli oglądanie (gr. scopeo) jamy brzusznej (gr. laparos) za pomocą instrumentu optycznego wprowadzanego przez powłoki brzuszne, znajduje zastosowanie w diagnostyce przewlekłych bądź ostrych bólów brzucha, chorób pęcherzyka żółciowego, guzów jamy brzusznej lub podczas zabiegów kontrolnych wykonywanych w celu określania stopnia zaawansowania choroby nowotworowej. W urologii laparoskopia służy do rozpoznawania i leczenia większości chorób narządów układu moczowo-płciowego. W ginekologii technika ta najczęściej jest wykorzystywana w postępowaniu w przypadku niepłodności, leczeniu torbieli jajnikowych, diagnostyce i leczeniu endometriozy oraz ciąży pozamacicznej. Na świecie za pioniera laparoskopii uważa się Georga Kellinga, a w Polsce Kazimierza Dąbrowskiego1. Od chirurga wykonującego operacje techniką laparoskopową wymaga się specjalistycznej wiedzy medycznej zdobywanej latami, zdolności manualnych, koordynacji, umiejętności szybkiego, indywidualnego podejmowania decyzji, a także pracy zespołowej. Wszystko to w sytuacjach nagłych bądź planowych, zagrażających zdrowiu i życiu pacjentów.
Zagrożenia w pracy chirurga
Zawód chirurga należy do szczególnie wymagających, na którego wykonywanie mogą mieć wpływ różne szkodliwe czynniki2, takie jak:
- czynniki mogące powodować wypadki poprzez: kontakt z ostrymi narzędziami (krawędzie czy stłuczone szkło mogące powodować urazy w wyniku ukłucia czy przecięcia); dostęp do gorących powierzchni (gorące gazy, ciecze i powietrze sprzyjające poparzeniom); użytkowanie prądu elektrycznego (ryzyko porażeń)
- czynniki fizyczne: promieniowanie jonizujące i niejonizujące
- czynniki chemiczne i pyły: gazy anestezyjne, środki dezynfekcyjne, aerozole, detergenty, lateks prowadzące do uczuleń, chorób skóry
- czynniki biologiczne, m.in. możliwość zakażenia różnymi wirusami, np. wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV – human papilloma virus), ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV – human immunodeficiency virus), wirusem zapalenia wątroby (WZW) typu B i typu C
- czynniki ergonomiczne i psychospołeczne
- czynniki związane z organizacją pracy.
Dlatego szczególnego znaczenia nabiera ustawienie stołu z narzędziami chirurgicznymi i zajęcie przez pielęgniarkę operacyjną miejsca po stronie ręki dominującej operatora. Podawanie i odbieranie narzędzi odbywa się wówczas bez nadmiernego stresu p...
