Zaopatrywanie uszkodzeń zwieraczy odbytu
prof. dr hab. n. med. Tomasz Kościński
- Zastosowanie nowoczesnych materiałów oraz elektroniki i cybernetyki w leczeniu nietrzymania stolca
- Omówienie operacyjnych metod leczenia niewydolności aparatu zwieraczowego odbytu: rekonstrukcji i substytucji zwieraczy odbytu, implantacji sztucznego zwieracza, elektrostymulacji nerwów rdzeniowych w odcinku krzyżowym oraz zwężenia odbytu
- Szczegóły techniczne zabiegów, ich skuteczność i powikłania
Niewydolność aparatu zwieraczowego odbytu może dotyczyć 14-19% populacji, częściej problem ten dotyka kobiet niż mężczyzn1-4. Ryzyko wystąpienia tego zjawiska zwiększa się wraz z wiekiem, wpływ na nie mają też otyłość, obecność chorób neurologicznych, cukrzyca. W etiologii uszkodzenia zwieraczy odbytu wymienia się przeszłość położniczą, tj. liczbę porodów, czas trwania drugiej fazy porodu, użycie narzędzi położniczych, występowanie i stopień rozdarcia krocza. Istotne znaczenie mają też przebyte operacje i urazy w obrębie odbytnicy i narządów dna miednicy5,6.
Aby dokonać wyboru właściwego sposobu leczenia, konieczne są szczegółowa identyfikacja uszkodzonych struktur aparatu zwieraczowego, określenie zakresu ich ubytków i sprawności zachowanych mięśni. Oprócz dokładnej oceny palpacyjnej anatomii kanału odbytu wykonuje się wewnątrzodbytową ultrasonografię lub rezonans magnetyczny7. W ocenie stanu funkcjonalnego struktur mięśniowych aparatu zwieraczowego podczas spoczynku, parcia oraz dowolnego zaciskania odbytu pomaga manometria anorektalna. Badanie to służy również obiektywizacji wyników leczenia chirurgicznego. Ze względu na wyniki badań elektrofizjologicznych zaburzenia wydolności zwieraczy odbytu można podzielić na trzy grupy: bez zaburzeń czucia, z częściowym odnerwieniem i z całkowitym odnerwieniem dna miednicy7.
Zastosowanie nowych materiałów służących do rekonstrukcji chirurgicznej, a także rozwój elektroniki i cybernetyki sprawiają, że nowoczesne możliwości leczenia niewydolności aparatu zwieraczowego odbytu wykraczają daleko poza klasyczny kanon sztuki chirurgicznej.
Plastyka zwieraczy odbytu tzw. sposobem na zakładkę
Zabieg rekonstrukcji zwieraczy techniką overlapping, opisany w 1971 roku przez Parksa, rozpoczyna się od łukowatego cięcia w obrębie krocza obejmującego minimum połowę obwodu odbytu8. Szeroko preparuje się elementy aparatu zwieraczowego techniką na ostro w celu oddzielenia ich od tkanek bliznowatych, stopniowo identyfikując uszkodzone zwieracze, mięśnie krocza i dna miednicy. Należy unikać uszkodzenia zakończeń nerwów sromowych zaopatrujących aparat zwieraczowy.
