Najczęstszą patologią żył trzewnych jest rozwijający się w nich proces zakrzepowy, który należy brać pod uwagę u pacjentów z ostrymi zaburzeniami (bóle brzucha, krwotoki) i z zaostrzeniem przewlekłych zaburzeń zarówno ze strony przewodu pokarmowego (wodobrzusze, nadciśnienie wrotne), jak i innych układów (encefalopatia, zespół wątrobowo-płucny, nadciśnienie płucne). Prawdopodobieństwo ich wywołania przez proces zakrzepowy w obrębie żył trzewnych wzrasta u osób z czynnikami jego ryzyka, takimi jak: marskość wątroby, nowotwór wewnątrz jamy brzusznej, trombofilia, zespół mieloproliferacyjny (MPS – myeloproliferative syndrome) czy ciąża. Rozpoznanie naczyniowego podłoża opisanych wyżej objawów ma znaczenie nie tylko dla leczenia aktualnego stanu pacjenta, lecz także dla profilaktyki nawrotu zakrzepicy trzewnej.

Zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych jest schorzeniem powszechnie i dobrze znanym, a postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne jest oparte na standardach¹. Brakuje natomiast wystarczających danych i zaleceń odnośnie do metod diagnostycznych i terapeutycznych stosowanych u pacjentów z nietypową lokalizacją procesu zakrzepowego, np. w zakresie kończyn górnych, krążenia trzewnego czy zatok żylnych opon mózgowo-rdzeniowych². Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie aktualnych poglądów na temat postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u pacjenta z zakrzepicą żył trzewnych (SVT – splanchnic [visceral] vein thrombosis). Do najczęstszych postaci SVT należą zakrzepica żyły wrotnej (PVT – portal vein thrombosis) z zajęciem żyły krezkowej górnej i żyły śledzionowej lub bez ich zajęcia oraz zespół Budda-Chiariego (BCS – Budd-Chiari syndrome)^3-10. Ten ostatni definiuje się jako stan, w którym dochodzi do zaburzeń odpływu krwi z wątroby, od poziomu drobnych żył wątrobowych do połączenia jednej żyły lub wszystkich trzech żył wątrobowych z żyłą główną dolną oraz jej ujścia do prawego przedsionka. Z definicji tego zespołu wyłącza się jednak stany z tzw. zastojem krwi w wątrobie w przebiegu zapalenia osierdzia, niewydolności prawej komory serca i choroby żylno-okluzyjnej (jedno z powikłań chemioterapii)¹⁰.

Epidemiologia

Dokładna częstość występowania PVT pozostaje nieznana. Ocenia się jednak, że w populacji ogólnej PVT dotyka 3-10 osób na 100 0007, czyli że jest nawet 10-60 razy rzadsza niż zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych1. Okazuje się jednak, że w pewny...