prof. dr hab. n. med. Mariusz Frączek

Szanowni Państwo!

Kolejny numer „Chirurgii po Dyplomie”, który trzymają Państwo przed sobą, jest drugim wydaniem w 2024 roku. Nie jest to jeszcze czas na podsumowania, ale w związku ze zmianą ekipy zasiadającej w Ministerstwie Zdrowia warto okiem praktyka spojrzeć na niektóre elementy funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej, które chyba nie zostały do końca przemyślane. Przepraszam stałych czytelników, że po raz kolejny poruszam tak drażliwe tematy, ale w mojej opinii ranga problemu to usprawiedliwia.

Należy zadać sobie pytanie: jak powstawał system wyceny procedur medycznych? Śmiem twierdzić, że poszczególne dziedziny dysponują systemem rozliczeń niezależnym od siebie, co tworzy rynek procedur opłacalnych i tych nieopłacalnych dla szpitali. Do tych ostatnich zaliczają się procedury z chirurgii i interny, czyli dwóch podstawowych specjalności, na których powinna opierać się pomoc medyczna. Konsekwencje takiej polityki zaobserwowaliśmy już po kilku latach od jej wprowadzenia i wielokrotnie na różnych forach mówiliśmy o niebezpieczeństwach wynikających chociażby z utraty kadr medycznych. Niewielkie regulacje dotyczące wyceny, uczynienie z chirurgii specjalizacji priorytetowej wiele nie zmieniły. Rezydenci szybko się orientują, że ich pensja niewiele odbiega od pensji specjalisty, i myślą o perspektywach. Menedżerowie szpitali stojący na czele spółek skarbu państwa ograniczają działania oddziałów chirurgicznych do niezbędnego minimum, bo tak nakazuje logika ekonomiczna.

Zmiana systemu opieki zdrowotnej nie może być nagła, sytuacji nie da się naprawić z dnia na dzień. Niemniej uważam, że pierwszym krokiem powinno być urealnienie wycen procedur dotyczące wszystkich specjalności medycznych. Należy – jak mi się wydaje – przyjrzeć się dokładnie mapie potrzeb zdrowotnych i wyciągnąć z tego odpowiednie wnioski dotyczące rzeczywistej, tj. zgodnej z zapotrzebowaniami rejonu, liczby oddziałów i ich rodzaju. Zjawisko starzenia się polskiej populacji musi znaleźć odzwierciedlenie w polityce państwa nie tylko w sferze deklaratywnej, lecz także w postaci konkretnych rozwiązań organizacyjnych. Takie działania podjęto na przykład na Litwie i dzisiaj litewscy geriatrzy należą do najlepiej zarabiających grup zawodowych. Polski przykład sprzed kilku lat dotyczący kardiologii interwencyjnej w postaci dynamicznego wzrostu liczby nowych placówek również wskazał drogę rozwoju. Problem w tym, aby zwiększenie nakładów na wybrane specjalności nie skutkowało upadkiem innych, często bazowych dla ochrony zdrowia. System musi być traktowany jako całość i niewątpliwie potrzeba zespołu doświadczonych lekarzy, ekonomistów, specjalistów ochrony zdrowia i prawników, aby wszystko uporządkować, co z kolei wymaga dokonania dywersyfikacji, ale też przekazania dodatkowych funduszy, których wykorzystanie powinno być monitorowane przez specjalnie utworzony zespół.

Odkąd prowadzę zespół redakcyjny „Chirurgii po Dyplomie” staram się, aby publikowane w piśmie artykuły nie powielały uprzednio przedstawianych zagadnień, chyba że dotyczą zmian odzwierciedlających aktualną wiedzę medyczną lub prezentują inne spojrzenie wynikające z nowych doświadczeń klinicznych. Nie mam wątpliwości, że prezentowany temat numeru pojawia się po raz pierwszy na łamach naszego czasopisma. Autorem artykułu „Powikłania chirurgiczne chemioterapii” jest prof. Andrzej Szawłowski. Jak napisał sam autor, jego celem jest uświadomienie środowisku chirurgicznemu wagi powikłań chemioterapii, z jakimi mogą się zgłaszać chorzy na konsultacje lub pilne leczenie chirurgiczne, które nawet jako stan nagły mogą wymagać interwencji w ramach ostrego dyżuru. Powszechność leczenia chemioterapeutycznego, w tym jako element leczenia skojarzonego, sprawia, że tego typu pacjenci mogą się pojawić w każdym szpitalu chirurgicznym w Polsce. Dodatkowym atutem przedstawionego artykułu jest komentarz napisany przez prof. Macieja Krzakowskiego, konsultanta krajowego w dziedzinie onkologii klinicznej. Stanowi on merytoryczne uzupełnienie przedstawionych w artykule treści. Bardzo dziękuję Panu prof. Krzakowskiemu za poświęcony czas i utwierdzenie nas w przekonaniu, że wybór materiału był właściwy.

Cykl przeglądu nowej literatury zgodnie z tradycją obejmuje omówienie czterech doniesień. Pierwsze z nich, pt. „Leczenie laserowe jako uzupełnienie standardowej opieki w ograniczaniu nawrotów torbieli włosowej u nastolatków i młodych dorosłych”, dotyczy badania klinicznego przeprowadzonego na grupie 302 pacjentów. Udokumentowano w nim, że laseroterapia jako dodatek do standardowej opieki znacząco zmniejszyła roczny wskaźnik nawrotów choroby pilonidalnej w porównaniu z samą standardową opieką.

Druga propozycja to streszczenie artykułu „Długoterminowe wyniki leczenia raka brodawkowatego tarczycy w stopniu zaawansowania T1N0M0 za pomocą ablacji falami o częstotliwości radiowej”. Przedstawione wyniki są bardzo obiecujące, niemniej należy je traktować z ostrożnością w oczekiwaniu na przeprowadzenie kolejnych badań.

Streszczenie trzeciego artykułu dotyczy wpływu leków kardiometabolicznych na wzrost tętniaka aorty brzusznej. Brytyjscy autorzy wykazali, że przyjmowanie metforminy koreluje z wolniejszym wzrostem tętniaka aorty brzusznej w porównaniu z grupą kontrolną. Zbadano również zależności dotyczące innych leków: inhibitorów konwertazy angiotensyny, antagonistów receptora angiotensyny II i leków moczopędnych.

W ostatnim streszczeniu pt. „Wydłużenie gałęzi skórnych nerwu międzyżebrowego w celu neurotyzacji piersi i brodawki sutkowej podczas rekonstrukcji piersi po mastektomii z powodu raka piersi” omówione zostały możliwości skutecznej poprawy unerwienia zrekonstruowanej piersi.

Pytania dotyczące zespołu Leriche’a pojawiają się cyklicznie na egzaminie specjalizacyjnym dla młodych chirurgów. Prezentowany artykuł „Leczenie chirurgiczne zespołu Leriche’a” stanowi aktualny przegląd wiedzy medycznej na ten temat. Autorem jest dr Piotr Kaźmierski z Kliniki Chirurgii Endokrynologicznej, Ogólnej i Naczyniowej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Dawno nie zajmowaliśmy się problematyką raka przełyku. Lukę tę wypełnia lek. Dagmara Radziuk z Oddziału Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej Szpitala Specjalistycznego im. F. Ceynowy w Wejherowie. Przedstawione we wstępie dane statystyczne dotyczące zapadalności na raka płaskonabłonkowego i gruczołowego wymagają – jak mi się wydaje – sprawdzenia czy też dostosowania do warunków europejskich, gdzie częstość występowania raka gruczołowego przełyku wzrasta i przekracza podane w pracy 10% wszystkich nowotworów. Autorka w pierwszej części pracy przedstawiła metody diagnostyki i klasyfikacji raka przełyku, a w drugiej części skupiła się na postępowaniu u chorych na nieresekcyjne nowotwory.

Dr hab. Piotr Czempik z Kliniki Anestezjologii i Intensywnej Terapii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach przygotował dla Państwa kolejny artykuł z cyklu „Transfuzjologia dla chirurga”. Tym razem tematem są diagnostyka i leczenie niedokrwistości przedoperacyjnej.

Jak zwykle niezawodny dr hab. n. praw. Radosław Tymiński przedstawił kolejny zaskakujący problem prawny. Okazuje się, że opóźnienie w przyjmowaniu pacjentów może stać się przyczyną roszczeń wobec lekarza. Odsyłam Państwa do treści tego artykułu.

Wierzę, że prezentowane artykuły zainteresują Państwa i przyczynią się do uporządkowania lub poszerzenia Państwa wiedzy. Życzę udanej lektury!