Temat numeru
Leczenie wybranych nowotworów złośliwych trzustki i wątroby u pacjentów w podeszłym wieku
prof. dr hab. n. med. Jakub Kenig
- Skuteczność i bezpieczeństwo operacyjnego leczenia raka trzustki i wątroby u osób starszych
- Wiek chronologiczny a całościowa ocena geriatryczna i ich rola w kwalifikacji pacjenta w podeszłym wieku do radykalnego leczenia onkologicznego
- Dostęp starszych pacjentów do skojarzonego leczenia onkologicznego w świetle badań klinicznych
Ocena przedoperacyjna i decyzje dotyczące leczenia
Główny problem odpowiedniego leczenia osób starszych z nowotworami trzustki i wątroby stanowi brak dobrych dowodów naukowych. Pacjenci w tym wieku nadal nie są wystarczająco często włączani do badań. W 2019 roku Abbasi i wsp. wykazali, że odsetek starszych pacjentów w badaniach klinicznych wynosił odpowiednio <25% w wieku 65-74 lata oraz <10% w wieku ≥75 lat1. Chociaż sytuacja ta ulega ciągłej poprawie, wciąż w większości badań przy kwalifikacji bierze się pod uwagę wiek chronologiczny, skalę Karnofsky'ego lub skalę Eastern Cooperative Oncology Group (ECOG)/World Health Organization (WHO), a nie wiek biologiczny2. Powoduje to, że wytyczne dotyczące leczenia osób starszych nadal opierają się na ekstrapolacji dowodów uzyskanych z badań obejmujących pacjentów z młodszych grup wiekowych lub starszych pacjentów, którzy byli całkowicie zdrowi.
Populacja osób >70 roku życia jest bardzo zróżnicowana pod względem chorób towarzyszących, sprawności fizycznej, funkcji kognitywnych oraz możliwości wsparcia społecznego. Sam wiek kalendarzowy i obecnie rutynowo stosowana ocena przedoperacyjna nie są dobrymi predyktorami powikłań, ryzyka zgonu ani powrotu do sprawności fizycznej i umysłowej w okresie pooperacyjnym. Dlatego też International Society of Geriatric Oncology (SIOG) i European Society for Medical Oncology (ESMO) zalecają przeprowadzenie przed rozpoczęciem leczenia całościowej oceny geriatrycznej (COG). Jest to szczególnie istotne, ponieważ nieprawidłowo zaplanowane i przeprowadzone leczenie chirurgiczne jest jedną z głównych przyczyn niepełnosprawności oraz zależności od innych osób w tej populacji chorych, szczególnie w przypadku pacjentów z nierozpoznanym przed operacją zespołem kruchości. Dlatego pogłębiona diagnostyka przedoperacyjna, zindywidualizowany dobór techniki operacyjnej i dostosowana opieka pooperacyjna są niezbędne do prawidłowego leczenia pacjentów w wieku podeszłym. Koncepcja ta jest również zgodna z definicją zdrowia zaproponowaną przez WHO, według której zdrowie to nie jest tylko brak choroby lub dolegliwości, lecz raczej stan dobrego samopoczucia, który obejmuje dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny. Kluczowe znaczenie ma więc zachowanie odpowiedniego stanu funkcjonalnego i niezależności pacjenta przy jednoczesnej minimalizacji ryzyka powikłań w przebiegu pooperacyjnym, na które ta grupa pacjentów jest narażona3.