Temat numeru

Leczenie wybranych nowotworów złośliwych trzustki i wątroby u pacjentów w podeszłym wieku

prof. dr hab. n. med. Jakub Kenig

Klinika Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej, Gastroenterologicznej i Transplantologii, I Katedra Chirurgii Ogólnej, Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum w Krakowie

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Jakub Kenig

Klinika Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej, Gastroenterologicznej i Transplantologii,

I Katedra Chirurgii Ogólnej,

Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum

ul. Macieja Jakubowskiego 2, 30-688 Kraków

e-mail: jkenig@cm-uj.krakow.pl

  • Skuteczność i bezpieczeństwo operacyjnego leczenia raka trzustki i wątroby u osób starszych
  • Wiek chronologiczny a całościowa ocena geriatryczna i ich rola w kwalifikacji pacjenta w podeszłym wieku do radykalnego leczenia onkologicznego
  • Dostęp starszych pacjentów do skojarzonego leczenia onkologicznego w świetle badań klinicznych

Ocena przedoperacyjna i decyzje dotyczące leczenia

Główny problem odpowiedniego leczenia osób starszych z nowotworami trzustki i wątroby stanowi brak dobrych dowodów naukowych. Pacjenci w tym wieku nadal nie są wystarczająco często włączani do badań. W 2019 roku Abbasi i wsp. wykazali, że odsetek starszych pacjentów w badaniach klinicznych wynosił odpowiednio <25% w wieku 65-74 lata oraz <10% w wieku ≥75 lat1. Chociaż sytuacja ta ulega ciągłej poprawie, wciąż w większości badań przy kwalifikacji bierze się pod uwagę wiek chronologiczny, skalę Karnofsky'ego lub skalę Eastern Cooperative Oncology Group (ECOG)/World Health Organization (WHO), a nie wiek biologiczny2. Powoduje to, że wytyczne dotyczące leczenia osób starszych nadal opierają się na ekstrapolacji dowodów uzyskanych z badań obejmujących pacjentów z młodszych grup wiekowych lub starszych pacjentów, którzy byli całkowicie zdrowi.

Populacja osób >70 roku życia jest bardzo zróżnicowana pod względem chorób towarzyszących, sprawności fizycznej, funkcji kognitywnych oraz możliwości wsparcia społecznego. Sam wiek kalendarzowy i obecnie rutynowo stosowana ocena przedoperacyjna nie są dobrymi predyktorami powikłań, ryzyka zgonu ani powrotu do sprawności fizycznej i umysłowej w okresie pooperacyjnym. Dlatego też International Society of Geriatric Oncology (SIOG) i European Society for Medical Oncology (ESMO) zalecają przeprowadzenie przed rozpoczęciem leczenia całościowej oceny geriatrycznej (COG). Jest to szczególnie istotne, ponieważ nieprawidłowo zaplanowane i przeprowadzone leczenie chirurgiczne jest jedną z głównych przyczyn niepełnosprawności oraz zależności od innych osób w tej populacji chorych, szczególnie w przypadku pacjentów z nierozpoznanym przed operacją zespołem kruchości. Dlatego pogłębiona diagnostyka przedoperacyjna, zindywidualizowany dobór techniki operacyjnej i dostosowana opieka pooperacyjna są niezbędne do prawidłowego leczenia pacjentów w wieku podeszłym. Koncepcja ta jest również zgodna z definicją zdrowia zaproponowaną przez WHO, według której zdrowie to nie jest tylko brak choroby lub dolegliwości, lecz raczej stan dobrego samopoczucia, który obejmuje dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny. Kluczowe znaczenie ma więc zachowanie odpowiedniego stanu funkcjonalnego i niezależności pacjenta przy jednoczesnej minimalizacji ryzyka powikłań w przebiegu pooperacyjnym, na które ta grupa pacjentów jest narażona3.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Leczenie raka trzustki

Rak trzustki jest chorobą wieku podeszłego. Zachorowalność na niego wzrasta wraz z wiekiem, osiągając najwyższy poziom po 60 roku życia. Szacuje się, [...]

Operować czy nie operować?

Przeprowadzono tylko kilka badań dotyczących rokowania u pacjentów z rakiem trzustki, u których istniała możliwość leczenia operacyjnego, porównujących grupę operowaną z grupą, która nie była [...]

Czy operacja jest bezpieczna dla starszych pacjentów?

Tan i wsp. przeprowadzili w 2019 roku przegląd systematyczny i metaanalizę prac na temat bezpieczeństwa pankreatoduodenektomii, uwzględnili 12 retrospektywnych badań z udziałem 4860 pacjentów. Autorzy [...]

Chirurgia minimalnie inwazyjna w raku trzustki

W 2021 roku Zhu i wsp. przeprowadzili przegląd systematyczny i metaanalizę 7 retrospektywnych badań obejmujących 2727 pacjentów. W 3 z nich porównywano minimalnie inwazyjną pankreatoduodenektomię (MIPD) [...]

Wyniki zgłaszane przez pacjentów w przebiegu pooperacyjnym

We wszystkich badaniach stwierdzono pogorszenie wyników zgłaszanych przez pacjentów (patient-reported outcome) w przebiegu pooperacyjnym. Były one najgorsze po 6 tygodniach od resekcji. [...]

Leczenie adiuwantowe/neoadiuwantowe

Nadal brakuje dobrych badań oceniających wartość leczenia uzupełniającego w populacji starszych pacjentów, szczególnie w grupie osób z zespołem kruchości30. Leczenie uzupełniające obejmuje chemioterapię systemową [...]

Leczenie paliatywne

Istnieje tylko kilka badań dotyczących systemowego leczenia paliatywnego z udziałem starszych pacjentów. W prospektywnym badaniu klinicznym PRODIGE wiek był niekorzystnym czynnikiem prognostycznym w przypadku [...]

Resekcje wątroby u starszych pacjentów

W trakcie normalnego procesu starzenia dochodzi do: zmniejszenia masy i objętości wątroby (do 25%), zmniejszenia przepływu krwi przez wątrobę (do 40%), zwiększenia gęstości [...]

Leczenie raka wątrobowokomórkowego

Rak wątrobowokomórkowy (HCC – hepatocellular carcinoma) to pierwotny nowotwór wątroby o największej zapadalności na świecie. Jest piątym najczęściej wykrywanym nowotworem i trzecią przyczyną [...]

Leczenie przerzutów do wątroby w grupie osób starszych

Analizując opublikowane w ciągu ostatnich kilku lat badania dotyczące resekcji wątroby z powodu raka jelita grubego w populacji osób starszych, zaobserwowano 5-letnie przeżycie na [...]

Podsumowanie

Sam wiek chronologiczny nie powinien być przeciwwskazaniem do skojarzonego leczenia onkologicznego. Całościowa ocena geriatryczna powinna stanowić podstawę do rozmowy na temat [...]
Do góry