Rak trzustki stanowi narastający problem onkologiczny z corocznym wzrostem liczby nowych przypadków przy utrzymującym się złym rokowaniu. Leczenie operacyjne pozostaje najważniejszym ogniwem w terapii tego nowotworu. Zabiegi resekcyjne należą do operacji wymagających dużych umiejętności technicznych z wysokim odsetkiem powikłań pooperacyjnych pomimo najlepszej praktyki chirurgicznej. Ważne, by pacjenci kwalifikowani do operacji trzustki leczeni byli w ośrodkach referencyjnych z dostępem do pracowni endoskopowych oraz radiologii interwencyjnej, a decyzje dotyczące postępowania terapeutycznego u każdego chorego podejmowane były przez multidyscyplinarne konsylia lekarskie.

Epidemiologia i czynniki ryzyka

Najczęściej występującym nowotworem złośliwym trzustki jest gruczolakorak przewodowy trzustki (PDAC – pancreatic ductal adenocarcinoma), który stanowi 90% wszystkich rozpoznawanych zmian złośliwych trzustki. Choć obecnie nie jest w ścisłej czołówce najczęściej występujących nowotworów, to przewidywany jest ciągły wzrost zachorowalności. W ciągu ostatnich 25 lat niemalże podwoiła się liczba chorych na ten nowotwór¹. Szacuje się, że do 2030 roku rak trzustki będzie stanowił drugą co do częstości przyczynę zgonów spowodowanych nowotworami złośliwymi.

Jednym z najważniejszych problemów uniemożliwiających wykonanie radykalnych operacji onkologicznych w przypadku nowotworów trzustki jest późne rozpoznanie choroby, najczęściej w stadium zbyt dużego zaawansowania miejscowego lub rozsiewu choroby nowotworowej. Nawet u 50% pacjentów w chwili postawienia diagnozy stwierdza się obecność przerzutów odległych. Podkreśla się, że wczesne wykrycie PDAC znacznie zwiększa szanse pacjentów na przeżycie. Jedynie 15-20% chorych w chwili rozpoznania kwalifikuje się do leczenia operacyjnego². Do najczęstszych objawów raka trzustki zalicza się: ból brzucha oraz okolicy lędźwiowej, utratę masy ciała, żółtaczkę mechaniczną. Jak widać, objawy są mało specyficzne, a u części pacjentów choroba przebiega zupełnie bezobjawowo, zwłaszcza we wczesnych stadiach.

Obecnie nie istnieją programy badań przesiewowych w kierunku raka trzustki, jednak znane są niektóre czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia PDAC. Za modyfikowalne czynniki wysokiego ryzyka zachorowalności na raka trzustki uznaje się: nikoty...