Polski system prawny nakłada na lekarza obowiązek pozyskiwania od pacjenta zgody na każdą podejmowaną u niego interwencję medyczną (tj. udzielane świadczenie zdrowotne). Obowiązek ten jest wyrazem podstawowego prawa pacjenta do poszanowania jego autonomii i możliwości samostanowienia oraz swobodnego decydowania o swoim zdrowiu i życiu^1-3.

Regulujące tę kwestię przepisy ustawowe zakładają, że zgoda powinna zostać przez pacjenta udzielona świadomie. Oznacza to, że w chwili jej wyrażania pacjent musi być nie tylko odpowiednio poinformowany o samym świadczeniu, które ma zostać mu udzielone (oraz o swoim stanie zdrowia, rokowaniach, spodziewanych efektach i możliwych komplikacjach procedury, czyli powikłaniach⁴), lecz także znajdować się w stanie psychicznym, który pozwala na swobodne podjęcie decyzji. Uzyskiwanie zgody na leczenie nakłada zatem na lekarza – osobę, która ową zgodę pozyskuje – szereg obowiązków i wiąże się z koniecznością przestrzegania wytycznych, którymi winien się kierować, aby odebrana przez niego zgoda była ważna, tj. zgodna z wymogami określonymi w przepisach.

Dopełnienie tychże obowiązków i postępowanie zgodnie z wytycznymi przyniesie dla lekarza wymierne korzyści, albowiem wskutek ważnie odebranej zgody pacjent przejmie na siebie (tym samym zwalniając z nich lekarza) tzw. normalne ryzyka związane z udzielanym świadczeniem, przez które rozumieć należy przede wszystkim bezpośrednie, typowe i zwykłe skutki, o których możliwości wystąpienia został odpowiednio uprzedzony⁵, w szczególności ryzyka typowe, możliwe do przewidzenia i związane z tym powikłania⁶.

Z kolei uchybienie tym wymogom naraża lekarza na ważkie w skutkach konsekwencje. Przede wszystkim jeżeli pacjent na dane świadczenie zgody nie wyraził, a zostało ono udzielone, to było to działanie bezprawne i może wiązać się z odpowiedzialnością, choćby po stronie pacjenta nastąpiły pozytywne skutki terapeutyczne. Ponadto w sytuacji braku uzyskania zgody wszelkie ryzyka związane z udzielanym świadczeniem zdrowotnym, w tym w szczególności te dotyczące wystąpienia powikłań, mogą obciążać lekarza.

Mając powyższe na względzie, należy zaznaczyć, że to na lekarzu ciąży obowiązek dopilnowania procedur związanych z pozyskiwaniem zgody, których niedochowanie może skutkować pociągnięciem go do odpowiedzialności zawodowej7,8, cywilnej* czy nawet ka...