Chirurgia jelit

Operacje laparoskopowe we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego

prof. dr hab. n. med. Marek Durlik1,2 lek. Marta Matejak-Górska2 lek. Mieszko Kozikowski2

1Zespół Kliniczno-Badawczy Chirurgii Transplantacyjnej, Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego Polskiej Akademii Nauk w Warszawie

2Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii CSK MSW w Warszawie

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Marek Durlik, Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii CSK MSW, ul. Wołoska 137, 02-507 Warszawa

W leczeniu chirurgicznym wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (UC – ulcerative colitis) metodą z wyboru jest proktokolektomia z wytworzeniem zbiornika jelitowego. W pracy opisano wskazania do wykonania takiej operacji i wyniki badań nad zastosowaniem technik mało inwazyjnych. Podsumowano również dotychczasowe doświadczenie Kliniki Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii CSK MSW w Warszawie w zakresie operacji wykonywanych u pacjentów z UC.

Wprowadzenie

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (UC) jest przewlekłą chorobą zapalną o nieznanej etiologii powodującą zapalenie błony śluzowej odbytnicy i szerzącą się przez ciągłość na kolejne odcinki jelita grubego.1 Wraz z chorobą Leśniowskiego-Crohna, która w przeciwieństwie do UC może dotyczyć każdego odcinka przewodu pokarmowego, UC wchodzi w skład nieswoistych zapaleń jelit (IBD – inflammatory bowel disease). Zapadalność na UC w Europie wykazuje tendencję wzrostową i obecnie wynosi 8,2:100 tys. osób na rok, lecz jest dwukrotnie wyższa na zachodzie niż na wschodzie kontynentu, co sugeruje wpływ geograficznych różnic w stylu życia i poziomie rozwoju na ryzyko zachorowania na UC.2 Schorzenie to dotyczy głównie młodych ludzi w wieku 20-40 lat.

Zachorowanie na IBD jest prawdopodobnie skutkiem nadmiernej odpowiedzi immunologicznej na antygeny bakteryjne u osób predysponowanych genetycznie. Patogeneza UC nie została do końca wyjaśniona, podejrzewa się jednak, że wpływ na rozwój choroby mają czynniki genetyczne, środowiskowe, immunologiczne i flora jelitowa.3 Uszkodzenie bariery nabłonkowej w jelicie powoduje zwiększenie przepuszczalności dla antygenów flory jelitowej, co zaburza regulację układu odpornościowego i prowadzi do aktywacji odpowiedzi immunologicznej na tolerowane w normalnej sytuacji antygeny.4-5

Najczęstszym objawem UC jest biegunka śluzowa połączona z krwawieniem z dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Pacjenci zgłaszają też naglące parcie na stolec, skurczowe bóle brzucha, które mogą ustępować po wypróżnieniu, a także objawy ogólne, takie jak złe samopoczucie, utrata masy ciała i gorączka.6 Rozpoznanie ustala się na podstawie wywiadu i obrazu klinicznego w połączeniu z typowym obrazem endoskopowym i histologicznym.1 Rozległość zmian wpływa na wybór metody leczenia, dlatego aktualne wytyczne European Crohn's and Colitis Organization (ECCO) proponują ocenę endoskopową zmian według klasyfikacji montrealskiej.7 Pobranie wycinków podczas badania endoskopowego oraz obraz kliniczny umożliwiają stwierdzenie w badaniu histopatologicznym cech UC – nacieku plazmocytowego w okolicy dna krypt i rozlanego zaburzenia architektoniki błony śluzowej. Przebieg choroby charakteryzuje się okresami rzutów i remisji, których ciężkość określa się, wykorzystując w codziennej praktyce kryteria Truelove’a i Wittsa uwzględniające nasilenie krwistej biegunki, stężenie hemoglobiny, parametry zapalne oraz objawy ogólne, takie jak częstość tętna i gorączka.8

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Leczenie chirurgiczne

W leczeniu chirurgicznym metodą z wyboru jest proktokolektomia z wytworzeniem zbiornika jelitowego (IPAA – ileal pouch-anal anastomosis), co pozwala uniknąć konieczności wyłonienia permanentnej stomii.16 [...]

Podsumowanie

Laparoskopowa proktokolektomia odtwórcza z wytworzeniem zbiornika jelitowego jest metodą przynoszącą korzystny efekt kosmetyczny, co istotnie wpływa na jakość życia pacjentów, zwłaszcza młodych. [...]
Do góry