Profilaktyka
Choroby zawodowe skóry – jakie stanowiska są obarczone wysokim ryzykiem
Prof. nadzw. dr hab. med. Beata Kręcisz1, Dr n. med. Dorota Chomiczewska-Skóra1, Lek. med. Joanna Zaremba2, Prof. dr hab. med. Marta Kieć-Świerczyńska3
Pacjent z problemami dermatologicznymi, zwłaszcza z atopowym zapaleniem skóry, przebytym kontaktowym zapaleniem skóry czy innymi dermatozami lokalizującymi się głównie w obrębie skóry rąk, wymaga indywidualnego podejścia
W artykule zamieszczono podstawowe informacje dotyczące najczęstszych czynników etiologicznych chorób zawodowych skóry oraz profilaktyki tych dermatoz. Przedstawiono również zasady postępowania z pacjentami, u których zachodzi podejrzenie wystąpienia choroby zawodowej skóry.
Z Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych prowadzonego w Instytucie Medycyny Pracy w Łodzi wynika, że liczba rozpoznawanych w Polsce chorób zawodowych skóry jest w znacznym stopniu zaniżona w stosunku do stanu faktycznego, a wśród zgłaszanych dermatoz ponad 90 proc. stanowi kontaktowe zapalenie skóry (alergiczne bądź z podrażnienia) i pokrzywka kontaktowa.[3]
Najczęściej choroby zawodowe skóry występują wśród pracowników zatrudnionych w małych i średnich przedsiębiorstwach, narażonych na pracę w środowisku mokrym (ang. wet work), czyli eksponowanych na wodę, detergenty i inne płyny lub stosujących nieprzepuszczalne rękawice przez ponad 1/4 dziennego czasu pracy, tj. powyżej dwóch godzin dziennie lub wykonujących pracę wymagającą częstego i intensywnego mycia lub dezynfekcji rąk (powyżej 15-20 epizodów mycia dziennie)[4-6], ponadto narażonych na inne czynniki drażniące lub alergizujące skórę. Do najczęstszych czynników alergizujących w środowisku pracy należą: metale, środki konserwujące, substancje zapachowe, składniki gumy i tworzyw sztucznych, składniki farb do włosów. Zmiany chorobowe lokalizują się zwykle w obrębie skóry rąk (fot. 1). Do grup zawodowych o podwyższonym ryzyku powstania choroby zawodowej skóry należą:
- fryzjerzy,
- pracownicy personelu sprzątającego,
- pracownicy związani z obróbką i przetwórstwem żywności,
- pracownicy ochrony zdrowia,
- pracownicy sektora budowlanego,
- pracownicy zakładów obróbki metali.
Następstwa powstałej choroby zawodowej skóry dotykają bezpośrednio samych pracowników, jak również wywołują określone skutki społeczno-ekonomiczne. Szacuje się, że w państwach Unii Europejskiej koszty leczenia, odszkodowań, absencji w zakładach pracy, zasiłków z tytułu niezdolności do pracy, utraty wykwalifikowanych pracowników na rynku pracy wynoszą ok. 5 mld euro rocznie.[7,8] Ograniczanie tych niekorzystnych zjawisk poprzez wdrażanie odpowiednich działań profilaktycznych jest jednym z najważniejszych elementów ochrony zdrowia pracujących.
