Charakterystyczne objawy
Skórne manifestacje chorób reumatycznych
Dr n. med. Małgorzata Mazur
Dr hab. med. Aleksandra Dańczak-Pazdrowska
Prof. dr hab. med. Zygmunt Adamski
W codziennej praktyce dermatologicznej spotykamy wiele zmian skórnych, których przyczyna nierzadko ma związek z chorobami ogólnoustrojowymi. Często konieczna jest współpraca interdyscyplinarna, która umożliwia właściwe zdiagnozowanie chorego pacjenta, co warunkuje jego dalsze prawidłowe leczenie. Typowymi przykładami jednostek chorobowych, w których wskazana jest współpraca dermatologa i reumatologa, są np. łuszczyca stawowa oraz choroby tkanki łącznej. Większość chorób będących domeną reumatologów przebiega z objawami skórnymi, które mogą niepokoić pacjentów i sprawić, że będą oni w pierwszej kolejności szukać porady u dermatologa.
Choroby reumatyczne
Choroba Stilla
Schorzenie o niewyjaśnionej etiologii, występujące u dzieci i u dorosłych (> kobiet). Siedemdziesiąt pięć proc. chorych pierwsze objawy zgłasza przed 35. r.ż.[1] Aktualne badania sugerują, iż wiele cytokin zapalnych, m.in. interleukina 1 (IL-1), IL-6, IL-18, interferon-γ (IFN) i czynnik martwicy nowotworu (TNF-α), odgrywa rolę w patogenezie choroby. W szczególności IL-18 wydaje się kluczowa w aktywowaniu makrofagów oraz zwiększonej aktywności limfocytów Th1. IL-18 indukuje produkcję IFN-γ, IL-17 i TNF-α, które mogą odgrywać ważną rolę w patogenezie choroby Stilla.[2] Charakterystycznym objawem jest gorączka (powyżej 39°C), pojawiająca się średnio raz na dobę (trwająca od ośmiu tygodni do nawet kilku miesięcy). Zmiany skórne w okresie ostrym choroby mają charakter łososiowej osutki (o charakterze pokrzywki, odropodobnej, wędrującej, plamistej, zlewnej, często z wybroczynami), zlokalizowanej na tułowiu, kończynach, w miejscach ucisku, rzadziej na twarzy, dłoniach i podeszwach. Wysypka pojawia się zazwyczaj razem z gorączką i zanika podczas jej spadku. Zmianom skórnym okresowo może towarzyszyć świąd.[1,3] W okresie późniejszym stwierdza się guzki podskórne i zmiany troficzne, m.in. owrzodzenia towarzyszące zniekształceniom stawów. U większości pacjentów występuje zapalenie stawów (kolana, nadgarstki, stawy śródręcza i bliższe stawy międzypaliczkowe), a w badaniu radiologicznym stawów – zmiany podobne do RZS. Bóle stawów, czasami mięśni, nasilają się podczas gorączki.
Inne objawy:
- powiększenie węzłów chłonnych,
- splenomegalia,
- hepatomegalia,
- zapalenie opłucnej i osierdzia,
- zajęcie ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.
W badaniach dodatkowych:
- przyspieszony OB,
- niedokrwistość,
- leukocytoza,
- hipoalbuminemia,
- trombocytoza,
- podwyższone stężenie aminotransferaz,
- podwyższone stężenie ferrytyny,
- czynnik reumatoidalny jest zazwyczaj ujemny.[1]