Trądzik odwrócony (HS – hidradenitis suppurativa) jest chorobą zapalną o przewlekłym i nawrotowym przebiegu. Charakteryzuje się wykwitami o morfologii ropni, torbieli i przetok, które ustępują z pozostawieniem charakterystycznych, pozaciąganych blizn, nazywanych bliznami mostkującymi. Zmiany są zwykle bolesne i często w znacznym stopniu utrudniają funkcjonowanie chorego.

HS pozostaje chorobą sprawiającą lekarzom poważne trudności diagnostyczno-terapeutyczne. Rozpoznanie HS zazwyczaj jest opóźnione – nierzadko pacjenci uzyskują właściwą diagnozę dopiero po wielu latach od pojawienia się pierwszych zmian chorobowych. Często bez większych efektów są leczeni antybiotykami doustnymi w ramach POZ, odbywają także doraźne wizyty w gabinetach lub na oddziałach chirurgicznych w celu nacięcia bądź wycięcia zaostrzonych zmian ropnych. Leczenie HS jest przewlekłe, a jego skuteczność wciąż pozostawia wiele do życzenia.

Celem artykułu jest przedstawienie aktualnej wiedzy dotyczącej HS, przede wszystkim zaś metod jego leczenia, z uwzględnieniem zasad medycyny opartej na dowodach (EBM – evidence-based medicine). Szczególną uwagę zwrócono na nowości terapeutyczne, które pojawiły się w ostatnim czasie. Opisano także terapie przyszłości znajdujące się na etapie badań klinicznych.

Epidemiologia

W Europie średnia zapadalność na HS wynosi 6,0 na 100 tys. osobolat, a średnią częstość choroby ocenia się na 1% populacji. HS częściej dotyka młodych osób dorosłych oraz kobiet (u tych ostatnich nasilenie zmian skórnych jest jednak z reguły łagodniejsze).

Obraz kliniczny

Obszarami najczęściej zajmowanymi przez proces chorobowy są miejsca bogate w gruczoły potowe apokrynowe, takie jak doły pachowe, okolica anogenitalna i piersi (ryc. 1). Pierwsze objawy pojawiają się zwykle po okresie dojrzewania, a przebieg kliniczny jest bardzo zmienny: od postaci łagodnych, z jedynie okresowym występowaniem ropnych wykwitów, do skrajnie ciężkich, okaleczających zmian przebiegających bez okresów remisji i skutkujących kalectwem chorego.

Pacjenci z HS zwykle zmagają się z wieloma chorobami towarzyszącymi, w tym z depresją, zespołem metabolicznym oraz chorobami autoimmunologicznymi charakteryzującymi się ogólnoustrojowym stanem zapalnym, takimi jak choroba Leśniowskiego-Crohna¹. W grupie tych chorych istotnie częściej pojawiają się także inne problemy dermatologiczne, takie jak trądzik skupiony, rozwarstwiające zapalenie mieszków włosowych czy torbiel pilonidalna².