Standardy postępowania diagnostyczno-terapeutycznego

Wybrane dermatozy okolic sromu

lek. Agnieszka Markiewicz
dr hab. n. med. Agnieszka Owczarczyk-Saczonek, prof. UWM

Klinika Dermatologii, Chorób Przenoszonych Drogą Płciową i Immunologii Klinicznej, Miejski Szpital Zespolony w Olsztynie

Adres do korespondencji:

lek. Agnieszka Markiewicz

Klinika Dermatologii, Chorób Przenoszonych Drogą Płciową

i Immunologii Klinicznej

Miejski Szpital Zespolony w Olsztynie

al. Wojska Polskiego 30

10-229 Olsztyn

  • Zmiany na błonach śluzowych narządów płciowych żeńskich w ujęciu dermatologicznym
  • Najczęstsze dermatozy okolic sromu spotykane w codziennej praktyce
  • Zalecenia i wyzwania diagnostyczno-terapeutyczne

Zmiany na błonach śluzowych narządów płciowych żeńskich

Zmiany na śluzówkach narządów płciowych żeńskich stanowią duże wyzwanie diagnostyczne, ale przede wszystkim terapeutyczne dla lekarzy dermatologów i ginekologów. Wiele pacjentek nie zgłasza problemów w tej lokalizacji ze względu na poczucie wstydu. Dlatego tak ważne jest, by pełne badanie dermatologiczne zawierało ocenę śluzówek we wszystkich lokalizacjach. Często prawidłowo przeprowadzony wywiad ujawnia nieprawidłowości w omawianej okolicy, ponadto pozwala skierować diagnostykę na właściwe tory, z uwzględnieniem lub wykluczeniem schorzeń przenoszonych drogą płciową.

Choroby, które zajmują śluzówki narządów płciowych, mogą być charakterystyczne dla tych okolic (np. kłykciny kończyste), dotyczyć śluzówek zarówno narządów płciowych, jak i jamy ustnej (np. infekcja wirusem opryszczki) lub zajmować śluzówkę i skórę gładką (np. liszaj twardzinowy, choroby pęcherzowe lub łuszczyca). Część schorzeń dających objawy na wargach sromowych należy do spektrum chorób przenoszonych drogą płciową (opryszczka, kłykciny kończyste, kiła).

Diagnostyka różnicowa zmian w okolicach warg sromowych jest obszernym zagadnieniem. W artykule opisujemy zmiany okolic sromu najczęściej spotykane w praktyce dermatologa.

Liszaj twardzinowy sromu

Jest to choroba spotykana głównie u kobiet w okresie dziecięcym oraz w 5-6 dekadzie życia. Etiopatogeneza nie została dobrze poznana. Obserwuje się istotnie częstsze współwystępowanie z chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak bielactwo, liszaj płaski, twardzina ograniczona, toczeń rumieniowaty układowy oraz przewlekła choroba przeszczep przeciw gospodarzowi. Podejrzewa się, że autoantygenem rozpoczynającym kaskadę stanu zapalnego może być białko macierzy pozakomórkowej 1 (ECM-1). Objawy dotyczą zarówno skóry gładkiej, jak i śluzówek. W przypadku narządów płciowych żeńskich mogą występować na sromie, kroczu i w okolicy okołoodbytniczej, a u mężczyzn na żołędzi prącia i napletku. U kobiet najczęściej obserwuje się zmiany śluzówek narządów płciowych barwy białawej, zanik i stwardnienie tkanek. Zmiany bywają określane jako twardzinopodobne, z wykrywalną hiperkeratozą na powierzchni (ryc. 1-3). Pacjentki często zgłaszają bardzo nasilony świąd i suchość zajętych okolic. Rozpoznanie choroby ustala się na podstawie charakterystycznego obrazu klinicznego, a jedynie w przypadkach wątpliwych, opornych na leczenie lub podejrzanych o rozrost nowotworowy pobiera się wycinek do badania histopatologicznego.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Zmiany na błonach śluzowych narządów płciowych żeńskich

Zmiany na śluzówkach narządów płciowych żeńskich stanowią duże wyzwanie diagnostyczne, ale przede wszystkim terapeutyczne dla lekarzy dermatologów i ginekologów. Wiele pacjentek nie [...]

Kłykciny kończyste

Brodawki wirusowe okolic sromu stanowią częsty problem w praktyce dermatologa. Szacuje się, że mogą dotyczyć ok. 1-3% populacji8.

Opryszczka narządów płciowych

Infekcja wirusem HSV-2 prowadzi do powstawania zmian na śluzówkach narządów płciowych zewnętrznych. Pierwotna infekcja w 2/3 przypadków przebiega bezobjawowo. Później opryszczka może [...]

Reakcje polekowe – zespół Stevensa-Johnsona

Niektóre reakcje polekowe mogą również przebiegać z zajęciem błon śluzowych warg sromowych. Rumień wielopostaciowy mniejszy i większy są uznawane za reakcje w przebiegu infekcji [...]

Choroby pęcherzowe – pęcherzyca zwykła

Choroby pęcherzowe stanowią ogromne wyzwanie diagnostyczne i terapeutyczne dla dermatologa. Oprócz obrazu klinicznego kluczowe dla postawienia rozpoznania jest badanie immunofluorescencji bezpośredniej (DIF [...]

Infekcyjne zapalenie sromu i pochwy

W praktyce dermatologicznej zdarzają się również pacjentki skarżące się na dolegliwości w obrębie błon śluzowych warg sromowych, u których doszło do infekcji pochwy. Chore [...]

Kiła

Analizując jednostki chorobowe, w przypadku których występują zmiany na błonach śluzowych warg sromowych, nie można zapomnieć o kile. Jest to choroba wywoływana przez [...]

Liszaj płaski

Liszaj płaski jest chorobą cechującą się występowaniem silnie swędzących zmian grudkowych na ciele. Może dotyczyć również śluzówek narządów płciowych jamy ustnej, [...]

Podsumowanie

Zmiany chorobowe okolic warg sromowych stanowią duży problem kliniczny w praktyce dermatologa. Pacjentki często przez długi czas nie zgłaszają dolegliwości występujących w tej [...]

Do góry