Nużyca jest pasożytniczą chorobą skóry wywoływaną przez nużeńca (Demodex) z rodzaju roztoczy, który stanowi element mikrobiomu skóry. Wyróżnia się dwa patogeny: nużeńca ludzkiego (Demodex folliculorum) i nużeńca krótkiego (Demodex brevis). Do zakażenia dochodzi prawdopodobnie drogą powietrzną, za pośrednictwem kurzu, w którym mogą się znajdować jaja pasożyta, oraz bezpośredniego kontaktu. Zmiany chorobowe lokalizują się głównie na skórze twarzy i głowie, infekcja dotyczy aparatu włosowo-łojowego¹.

Patogeneza nużycy skóry jest w dużej mierze niewyjaśniona. To, kiedy i jak roztocza Demodex inicjują kaskadę stanu zapalnego, leży w zakresie immunologicznych interakcji żywiciel–pasożyt. Nie jest jasne, czy nużyca jest spowodowana nadmierną odpowiedzią immunologiczną żywiciela, czy nadmierną kolonizacją Demodex, wyrażaną jako liczba roztoczy na centymetr kwadratowy skóry².

Nużeniec – morfologia, cykl życiowy

Nużeniec to pajęczak należący do grupy roztoczy. Liczy ok. 100 gatunków. Bytuje na skórze ssaków. Odżywia się złuszczonymi komórkami naskórka i gruczołów łojowych. Jego budowa jest przystosowana do przecinania komórek naskórka. Odpowiada za to aparat gębowy, który znajduje się w przedniej części ciała, nazywany gnathosoma. Cały cykl życiowy trwa 14-18 dni i składa się z pięciu etapów – od jaja do formy dorosłej. Rycina 1 przedstawia cykl rozwojowy nużeńca. Postacie dorosłe oraz nimfy mają cztery pary odnóży, natomiast larwy – trzy, za pomocą których przemieszczają się w nocy w celu poszukiwania partnerów do rozrodu. Kopulacja odbywa się w ujściu zewnętrznym mieszka włosowego, a następnie samica przemieszcza się do wnętrza mieszka, gdzie składa jaja. Po upływie ok. 60 godzin jaja przeobrażają się w jedną z form larwalnych.