BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Rola techniki w leczeniu hipoglikemii
Przez wiele lat standardową praktyką było wykorzystywanie glukometrów do potwierdzania i leczenia hipoglikemii. Obecnie kolejnym użytecznym narzędziem, które może być stosowane przez chorych na cukrzycę, jest ciągłe monitorowanie stężenia glukozy w czasie rzeczywistym (continuous glucose monitoring, CGM). Osobiste urządzenia do CGM mogą ułatwiać unikanie ciężkiej hipoglikemii osobom, które nie odczuwają hipoglikemii. Osoby posługujące się urządzeniami do CGM mogą nastawić alarm dźwiękowy na wypadek zmniejszenia stężenia glukozy we krwi poniżej ustalonego poziomu, co może ułatwić im wykrycie zagrażającej lub nierozpoznanej hipoglikemii. Urządzenia do CGM dostarczają informacji nie tylko na temat bieżącego stężenia glukozy we krwi, ale również o trendach i szybkościach zmian glikemii (tj. czy stężenie glukozy zwiększa się bądź zmniejsza oraz jak szybko). Food and Drug Administration dopuściła ostatnio do użytku pompę insulinową zintegrowaną z urządzeniem do CGM, które ma funkcję czasowego przerywania podawania insuliny podstawowej w nocy. Dzięki możliwości zaprogramowania wstrzymania podawania insuliny podstawowej, jeżeli stężenie glukozy we krwi spadnie poniżej ustalonej wartości, użytkownicy tego urządzenia będą mieli do dyspozycji kolejną strategię zapobiegania nocnej hipoglikemii.
Najlepsza praktyka leczenia hipoglikemii na podstawie wartości lub trendów stężenia glukozy mierzonych CGM (np. za pomocą pokarmów lub napojów zawierających więcej lub mniej węglowodanów, niż się to tradycyjnie zaleca) nie została jeszcze ustalona. Celem przyszłych badań może być między innym określenie, w jaki sposób dokładniej indywidualnie dobierać leczenie za pomocą różnych ilości węglowodanów z uwzględnieniem trendów stężenia glukozy oraz utrzymującego się działania już podanej insuliny.
Podsumowanie: strategie edukacji i leczenia
U wszystkich osób otrzymujących insulinę lub leki zwiększające wydzielanie insuliny wskazane jest rutynowe poradnictwo dotyczące czynników ryzyka oraz rozpoznawania hipoglikemii, zwłaszcza w przypadku wywiadów nawracającej hipoglikemii lub jej zmniejszonej świadomości.11,12 Do innych grup dużego ryzyka należą starsze osoby z rozpoznaną chorobą układu krążenia lub innymi chorobami współistniejącymi, a także bardzo młodzi chorzy na cukrzycę. Podstawowa wiedza na temat mechanizmu wywoływania przez te leki hipoglikemii ma duże znaczenie i może ułatwić chorym na cukrzycę naukę modyfikowania ilości spożywanych pokarmów lub dawek leków w celu dostosowywania ich na przykład do zmian aktywności fizycznej, opóźnionych lub pominiętych posiłków albo spożycia alkoholu.
Tabela 2. Źródła węglowodanów wykorzystywane do leczenia łagodnej hipoglikemii
Prowadzenie edukacji dotyczącej leczenia łagodnej hipoglikemii obejmuje również ocenę zdolności chorych do identyfikacji pokarmów zawierających węglowodany, a także rozumienia przez nich, w jaki sposób te produkty wpływają na stężenie glukozy we krwi (listę źródeł węglowodanów przedstawiono w tabeli 2).
Jak stwierdzono we wspólnym stanowisku naukowym ADA/TES z 2013 roku,11,12 pierwszym krokiem powinno być zadbanie o to, aby pacjenci nosili ze sobą żywność zawierającą węglowodany lub tabletki z glukozą oraz znali następującą procedurę leczenia hipoglikemii, kiedy zostanie ona stwierdzona podczas samodzielnego monitorowania stężenia glukozy we krwi:
- należy spożyć 15 g glukozy
- odczekać 15 minut
- ponownie oznaczyć stężenie glukozy we krwi
- powtórzyć leczenie, jeżeli hipoglikemia nadal się utrzymuje
Samodzielne monitorowanie stężenia glukozy we krwi, a obecnie również wykorzystywanie osobistych urządzeń do CGM umożliwi chorym na cukrzycę indywidualny dobór ilości węglowodanów, którą trzeba spożyć w celu leczenia hipoglikemii, w zależności od takich czynników, jak masa ciała, wiek, utrzymujące się działanie ostatnio podanej dawki insuliny, a także szybkość zmniejszania się stężenia glukozy we krwi. W stanowisku ADA/TES podano link do zamieszczonego w internecie jednostronicowego materiału edukacyjnego dla pacjentów, który jest dostępny pod adresem http://clinical.diabetesjournals.org/content/30/1/38 i może być wykorzystywany nieodpłatnie do niekomercyjnych działań edukacyjnych.