Dietetyka
Jak prowadzić dietoterapię w cukrzycy typu 1 i 2?
Dr n. med. Katarzyna Kowalcze
W „Zaleceniach klinicznych PTD z 2017 roku dotyczących postępowania chorych na cukrzycę” stwierdzono, że obowiązuje zasada „daleko posuniętej indywidualizacji celów i intensyfikacji terapii”. Zaleca się, by u każdego pacjenta na etapie określania celów i wyboru terapii uwzględnić przede wszystkim spodziewane zaangażowanie pacjenta i postawę pacjenta wobec proponowanej terapii. Z badań własnych wynika, iż omawiana postawa wydaje się sprawą kluczową w całym procesie terapeutycznym.
Cel spersonalizowany
O ile udowodniono, że zastosowana interwencja żywieniowa skutecznie wpływa na redukcję masy ciała oraz poprawę wyrównania metabolicznego zarówno w zakresie glikemii na czczo, jak i poposiłkowej w grupie osób ze świeżo rozpoznaną cukrzycą typu 2 leczonych wyłącznie dietą, o tyle utrzymanie tych efektów w obserwacjach długoterminowych nie przynosiło już tak spodziewanych wyników, a wręcz okazywało się, że pacjenci de facto wymagają elementarnej reedukacji i rozpoczynania edukacji diabetologicznej od nowa. Wiele obserwacji potwierdza fakt, iż aby edukacja diabetologiczna była efektywniejsza, powinna być procesem ciągłym i powtarzanym.
Leczenie cukrzycy, niezależnie od jej typu, to osiąganie celów terapeutycznych, czyli prawidłowych wartości glikemii, ale także dążenie do ustabilizowania wartości ciśnienia tętniczego oraz stężenia lipidów. By osiągnąć powyższe cele, dieta cukrzyka powinna być spersonalizowana, czyli dostarczać stosowną do indywidualnych potrzeb ilość energii i składników odżywczych.
Ważną kwestią jest także indywidualizacja zaleceń co do aktywności fizycznej, która zwłaszcza u osób z nadmierną masą ciała odgrywa kluczową rolę w redukcji insulinooporności, a która, jak wykazano w obserwacjach stanowiących kanony światowej diabetologii, stanowi istotny czynnik patofizjologiczny.
Niekorzystny wpływ nadmiernej masy ciała na wyrównanie glikemii wiąże się ze zwiększeniem insulinooporności, zwłaszcza jeżeli występuje otyłość trzewna. Ponadto u tych chorych na cukrzycę, u których występuje nadwaga, stwierdza się częstsze występowanie innych takich czynników ryzyka, jak:
- nadciśnienie tętnicze
- zaburzenia profilu lipidowego.
Poszukiwania najskuteczniejszych metod redukcji masy ciała nadal trwają. Badania, w których oceniano diety o niskiej i bardzo niskiej kaloryczności (VLCD, very-low-calorie diets), wykazały, że obniżenie masy ciała wpływa na poprawę wyrównania glikemii u osób otyłych chorych na cukrzycę oraz zmniejsza współistniejące czynniki ryzyka. Zmniejszenie masy ciała powinno stanowić istotny cel leczenia chorego na cukrzycę z nadwagą.
