prof. dr hab. n. med. Dariusz Moczulski

W październikowym numerze „Diabetes Care” opublikowano zalecenia dotyczące badań laboratoryjnych stosowanych do rozpoznania cukrzycy i monitorowania jej leczenia. Zostały one opracowane przez grupę ekspertów i licznie zrecenzowane, m.in. przez stowarzyszenia zajmujące się diagnostyką laboratoryjną. Wspomniany artykuł jest ogólnodostępny na stronie czasopisma „Diabetes Care”.

Przy każdym zaleceniu określono jego siłę oraz jakość danych naukowych, na których się ono opiera. Część zaleceń została oceniona jako mocna, z dobrą jakością danych naukowych, np. zalecenie, aby nie stosować rutynowo częstego pomiaru glikemii u chorych na cukrzycę typu 2 leczonych jedynie za pomocą diety lub leków doustnych. Inne mocne zalecenie jest takie, aby u nastolatków i dorosłych z cukrzycą typu 1, którzy nie osiągają celu leczenia, z nieświadomością hipoglikemii lub epizodami niedocukrzeń, wdrożyć ciągłe monitorowanie glikemii. Kolejne zalecenie wskazuje, aby u każdej kobiety z cukrzycą podczas ciąży w wywiadzie co najmniej co 3 lata, do końca życia, przeprowadzać badania przesiewowe w kierunku cukrzycy.

Niektóre zalecenia mają mniejszą siłę i słabszą jakość danych naukowych, ale wydają się równie ciekawe. Na przykład: nie zaleca się rutynowego wykonywania pomiaru stężenia glukozy w osoczu krwi w laboratorium jako podstawowego sposobu monitorowania i oceny leczenia cukrzycy. Poza tym sugeruje się, aby wartość hemoglobiny glikowanej (HbA_1c) przedstawiać dodatkowo jako szacowane średnie stężenie glukozy, co może ułatwić chorym porównanie badania HbA_1c z wynikami samokontroli. Kolejne ciekawe zalecenie wskazuje, aby u osób dorosłych, u których występuje fenotypowe nakładanie się cukrzycy typu 1 i typu 2 oraz niepewność co do typu cukrzycy, wykonywać testy w kierunku przeciwciał przeciwko wyspom trzustkowym w celu klasyfikacji cukrzycy. Zaznaczono również, że pomiar peptydu C może być pomocny w odróżnieniu cukrzycy typu 1 od typu 2 w niejednoznacznych przypadkach, w których jest obecny fenotyp cukrzycy typu 2, a występuje kwasica ketonowa. Nie zaleca się natomiast rutynowego oznaczania stężenia insuliny lub proinsuliny u większości chorych na cukrzycę lub obciążonych ryzykiem wystąpienia cukrzycy; zaznaczono, że badanie to służy przede wszystkim celom naukowo-badawczym. Polecam zapoznanie się ze wszystkimi zaleceniami w artykule, co może skłonić do głębszych przemyśleń na temat zlecanych przez nas badań laboratoryjnych w celu rozpoznania i monitorowania leczenia cukrzycy.

W tym numerze „Diabetologii po Dyplomie” polecam artykuł „Profilaktyka i kontrola w kierunku cukrzycy u pacjentek z zespołem policystycznych jajników”. Zespół policystycznych jajników jest czynnikiem ryzyka cukrzycy typu 2, warto zatem powtórzyć sobie to zagadnienie.