prof. dr hab. n. med. Dariusz Moczulski

Gdy wykonuję badania przesiewowe w kierunku cukrzycy, nierzadko spotykam się z wynikiem stężenia glukozy w osoczu krwi żylnej wynoszącym od 100 do 125 mg/dl na czczo. Staję wtedy przed dylematem, czy u takiego chorego wykonać – zgodnie z zaleceniami – doustny test obciążenia glukozą (OGTT). Wiem, że dla wielu z nich nie będzie to badanie przyjemne. Wypicie 75 g glukozy rozpuszczonej w wodzie może wywołać nudności, a nawet wymioty. Zwykle wynik glikemii od 100 do 125 mg/dl powtarza się u tych pacjentów przy kolejnym badaniu za rok. Spotkałem pacjentów, którzy skarżyli się na innego lekarza, że zlecał im OGTT raz w roku, mimo że zgłaszali mu, że źle znoszą to badanie. Niektórzy zrezygnowali z tego powodu z wizyt u takiego lekarza. Zdarzały się nawet pojedyncze przypadki, kiedy pacjenci informowali mnie, że inny lekarz zlecał im OGTT częściej niż raz w roku.

Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) badania przesiewowe w kierunku cukrzycy typu 2 należy wykonywać co roku bez względu na wiek u osób, u których w poprzednim badaniu stwierdzono stan przedcukrzycowy. Przeprowadzanie więc OGTT częściej niż raz w roku trudno uznać za uzasadnione. Dobrze, ale czy zlecać OGTT regularnie co roku u pacjenta z powtarzającą się glikemią na czczo między 100 a 125 mg/dl? Argumentem za wykonaniem tego badania jest obserwacja, że w porównaniu z glikemią na czczo i hemoglobiną glikowaną (HbA_1c) badanie glikemii w 120 min OGTT pozwala wykryć większą liczbę osób z cukrzycą. Argumentem przeciw wykonaniu OGTT jest obciążenie dla pacjenta. Od pewnego czasu mamy do dyspozycji badanie HbA_1c, które może być pomocne w wykrywaniu cukrzycy. Nie jest ono tak obciążające dla pacjenta jak OGTT – polega jedynie na pobraniu krwi żylnej, którą można pobrać z tego samego wkłucia co krew na badanie stężenia glukozy. Wykonanie więc raz w roku badania stężenia glukozy w osoczu krwi żylnej na czczo razem z badaniem HbA_1c u osoby, u której w poprzednim badaniu stwierdzono stan przedcukrzycowy, wydaje się ciekawą alternatywą. Takie postępowanie może być szczególnie przydatne u pacjentów, którzy zgłaszali nam już wcześniej, że źle tolerują OGTT.

W tym numerze „Diabetologii po Dyplomie” polecam artykuł „Oznaczanie wartości hemoglobiny glikowanej czy doustny test obciążenia glukozą?”. Przeprowadzono w nim dogłębną analizę zalet i wad tych dwóch badań.