Onkologia geriatryczna: blisko, coraz bliżej?
Dr n. med. Katarzyna Broczek
Klinika Geriatrii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Adres do korespondencji: Dr n. med. Katarzyna Broczek, Klinika Geriatrii WUM, ul. W. Oczki 4, 02-007 Warszawa, e-mail: kbroczek@gmail.com
Czy onkolog powinien myśleć i patrzeć na pacjenta pod kątem geriatrycznym, a geriatra rozumieć perspektywę i decyzje onkologa? Nawet jeśli odpowiedź na to pytanie jest pozytywna, to i tak pozostaje problem, jak to osiągnąć. Onkologia jest dla geriatrów dziedziną bardzo trudną, superspecjalistyczną, mającą pewne cechy „wiedzy tajemnej”, szczególnie dlatego, że potrafi zawracać pacjentów z drogi ku śmierci na drogę ku życiu. Natomiast geriatria może być dla onkologów nużąca, jednocześnie zbyt drobiazgowa i nadmiernie ogólna, a całościowa ocena geriatryczna jest na tyle czasochłonna, że często pomijana.
Ważne są fakty
Czy geriatria i onkologia mogą i czy powinny się spotykać? Aby odpowiedzialnie udzielić odpowiedzi na to pytanie, trzeba przyjrzeć się faktom. A te są następujące:
- Wiek jest istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju nowotworów, częstość występowania nowotworów jest 11-krotnie większa wśród osób w wieku 65 i więcej lat niż młodszych.[1]
- Polskie społeczeństwo starzeje się w tempie dotychczas niespotykanym, szczególnie szybko rośnie odsetek osób najstarszych.[2,3]
- Dzięki postępom medycyny choroba nowotworowa staje się coraz częściej chorobą przewlekłą, ponad połowę pacjentów stanowią osoby w wieku 65 i więcej lat.
- Pacjenci w starszym wieku stanowią niewielki odsetek uczestników badań naukowych w dziedzinie onkologii. Kryterium wyłączenia z badań klinicznych stanowi nie tylko wiek, ale przede wszystkim choroby towarzyszące. Tym samym, przeciętny pacjent onkologiczny jest starszy i „bardziej chory” od uczestnika badań klinicznych, co powoduje, że ich wyniki muszą być bardzo ostrożnie przekładane na praktykę kliniczną. Jest to zjawisko dotyczące wielu dziedzin medycyny.[1]
- Liczba geriatrów w Polsce wynosi mniej niż 450, a onkologów (specjalistów onkologii klinicznej, chirurgii onkologicznej i radioterapii) minimalnie przekracza 2000. Mimo licznych programów i działań, poprawa w zakresie szybkiej diagnostyki i terapii onkologicznej jest niewystarczająca.[4,5]
- O skuteczności i bezpieczeństwie leczenia onkologicznego u osób starszych decyduje szeroka gama czynników, z których część jest mniej oczywista niż rutynowo przyjęte kryteria onkologiczne (zespół kruchości, zaburzenia funkcji poznawczych).