Trzydziestodwuletnia pacjentka, z wywiadem położniczym 2 ciąż, 1 porodu w terminie i 1 żyjącego dziecka, zgłosiła się na pierwszą wizytę prenatalną w 7 tygodniu ciąży. Pacjentka jest pewna, że 8 lat wcześniej otrzymała po urazie przypominającą dawkę szczepionki przeciwtężcowej. Sądzi również, że po urodzeniu pierwszego dziecka 3 lata temu została zaszczepiona przeciwko krztuścowi. Nie jest pewna, czy ma obecnie zaszczepić się ponownie, ale chciałaby uzyskać informacje na temat dowodów przemawiających za stosowaniem szczepionki TdaP podczas ciąży.

Dlaczego krztusiec wywołuje szczególne obawy w kontekście ciąży?

Krztusiec, wywoływany przez pałeczkę krztuśca (Bordetella pertussis), zaczyna się zwykle od objawów przypominających przeziębienie, takich jak słaby kaszel lub gorączka. Po upływie 1-2 tygodni może wystąpić nasilony kaszel. W przeciwieństwie do przeziębienia krztusiec wiąże się typowo z napadowym kaszlem, który może utrzymywać się przez całe tygodnie. Rozpoznanie ustala się na podstawie oceny objawów podmiotowych, badania przedmiotowego, a ostatecznie również wymazu z nosogardła w celu wyizolowania pałeczek krztuśca.

W 2012 roku doniesiono o ponad 48 000 przypadków ksztuśca w Stanach Zjednoczonych, a na całym świecie każdego roku występuje 30-50 milionów zachorowań.

Potencjalne powikłania u niemowląt chorych na krztusiec obejmują bezdechy (67%), zapalenie płuc (23%), encefalopatię (0,4%) oraz zgony (1%), występujące wtórnie do opornego na leczenie nadciśnienia płucnego. Większość przypadków krztuśca opisywanych w Stanach Zjednoczonych, a zwłaszcza hospitalizacji i zgonów związanych z tym zakażeniem, występuje u niemowląt poniżej 3 miesiąca życia,¹ a więc poniżej granicy wieku szczepień przeciwko krztuścowi zgodnie z obecnymi wytycznymi (pierwszą dawkę szczepionki podaje się od 2 miesiąca życia).

Ponieważ szczepienia przeciwko krztuścowi nie mogą być stosowane u niemowląt poniżej 2 miesiąca życia, opracowano inne strategie zapobiegania krztuścowi u tych dzieci. Identyfikacja zagrożonych noworodków zaczyna się od informowania kobiet w ciąży, że ich dzieci po urodzeniu będą zagrożone zachorowaniem na krztusiec, oraz przedyskutowania strategii zapobiegania temu zakażeniu, które może okazać się katastrofalne w skutkach.

Od 2004 roku w Stanach Zjednoczonych w ramach krajowego systemu nadzoru nad obowiązkowo zgłaszanymi chorobami (National Notifiable Diseases Surveillance System) corocznie zgłaszanych jest przeciętnie około 3000 przypadków krztuśca u niemowląt oraz ponad 19 zgonów z tego powodu, a istotne ogniska zachorowań zaobserwowano początkowo w stanach Kalifornia i Waszyngton.²