Wprowadzenie

W części pierwszej artykułu (styczeń 2014) omówiono zagadnienia ogólne oraz szczegółowo przedstawiono problemy związane z cięciem cesarskim w przypadku występowania wad zastawkowych, wad wrodzonych serca oraz chorób aorty. W części drugiej zostaną omówione: niewydolność serca oraz kardiomiopatie, nadciśnienie tętnicze, ostre zespoły wieńcowe, zaburzenia rytmu serca i choroba zakrzepowo-zatorowa.

Niewydolność serca i kardiomiopatie

Objawy niewydolności serca w czasie ciąży mogą wystąpić w przebiegu chorób występujących przed ciążą lub de novo, zwłaszcza w okresie tuż przed porodem, gdy są wyrazem rozwijającej się kardiomiopatii okołoporodowej. Spośród nich najważniejsze to: duszność wysiłkowa lub spoczynkowa, która nasila się w pozycji leżącej, tachykardia, obecność III tonu i rytm cwałowy, przepełnienie żył szyjnych, zastój w krążeniu płucnym, obrzęki obwodowe. Objawy rozwijającej się niewydolności serca mogą być niestety mylnie interpretowane i uznane za zmiany typowe w przebiegu ciąży. Stąd ważna rola szczegółowo zebranego wywiadu, dokładnego badania przedmiotowego z osłuchaniem oraz badań dodatkowych. Badanie echokardiograficzne z oceną frakcji wyrzutowej lewej komory (LVEF) jest najważniejsze dla potwierdzeniu rozpoznania i oceny ryzyka oraz ustalenia sposobu postępowania.

Ryzyko sercowo-naczyniowe u matki według zmodyfikowanej klasyfikacji WHO, którą przedstawiono w pierwszej części artykułu,¹ ustala się na podstawie nasilenia objawów (klasyfikacja NYHA) oraz funkcji lewej komory określanej na podstawie LVEF.

Niewielkie upośledzenie funkcji lewej komory i kardiomiopatia przerostowa, w zależności od stanu pacjentki, zaliczane są do II lub III klasy wg WHO. Natomiast LVEF <30% lub objawy w III i IV stopniu NYHA kwalifikują pacjentkę do najwyższej, IV klasy ryzyka wg WHO. Konieczny jest intensywny nadzór kardiologiczny i ginekologiczny przez całą ciążę, poród i połóg.

Leczenie niewydolności serca powinno być zgodne z wytycznymi dotyczącymi terapii ostrej i przewlekłej niewydolności serca.² U wszystkich pacjentek zaleca się stosowanie β-adrenolityków, o ile są dobrze tolerowane. Preferowane są β₁-adrenolityki (np. metoprolol). Ze względu na ryzyko wystąpienia bradykardii, hipoglikemii oraz depresji ośrodka oddechowego u noworodka należy monitorować jego stan przez 24-48 godzin po porodzie.

W przypadku zastoju w krążeniu płucnym można stosować diuretyki (furosemid, hydrochlorotiazyd). Należy unikać podawania spironolaktonu, zwłaszcza w I trymestrze ciąży. Bezpieczeństwo stosowania eplerenonu nie jest znane. Terapia wszystkimi lekami ...