Reakcja organizmu kobiety na ciążę może być wskaźnikiem predykcyjnym późniejszego stanu zdrowia układu krążenia pacjentki.

Nie jest żadną nowością, że choroby układu krążenia (CVD – cardiovascular disease) są najczęstszą przyczyną umieralności kobiet, odpowiadającą za 22,9% wszystkich zgonów.¹ Mimo to tylko jedna na pięć kobiet uważa, że choroba serca stanowi dla nich największe zagrożenie – i to mimo wyżej wspomnianych danych dotyczących umieralności oraz kampanii uświadamiającej (Go Red for Women) prowadzonej już od 12 lat przez American Heart Association (AHA).² Coraz bardziej godne uwagi stają się natomiast liczne dane z piśmiennictwa wskazujące, że reakcja organizmu kobiety na ciążę pozwala przewidywać późniejszy stan zdrowia jej układu krążenia.^3-6

Uprzednio opracowane skale i algorytmy oceny ryzyka CVD mogą niedoszacowywać ryzyka u kobiet w wieku rozrodczym, ponieważ kładzie się w nich nacisk na otyłość i zespół metaboliczny, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę oraz wywiad rodzinny.⁷ W 2011 roku w uaktualnionych wytycznych dotyczących zapobiegania CVD u kobiet (Effectiveness-Based Guidelines for the Prevention of Cardiovascular Disease in Women) AHA zaleciło, aby podczas oceny ryzyka u kobiet uwzględniać również ich wywiad położniczy.⁸

W 2014 roku AHA zrobiło jeszcze krok dalej i opublikowało wytyczne dotyczące zapobiegania udarowi mózgu u kobiet (Guidelines for Prevention of Stroke in Women), w których w profilu ryzyka CVD uwzględniono stan przedrzucawkowy i nadciśnienie indukowane ciążą w wywiadzie.⁹ Po raz pierwszy zachęcono niepołożników, aby pytali kobiety o ich wywiad położniczy i brali pod uwagę dostępne dowody dotyczące długoterminowych implikacji powikłań ciąży.

Nowe dane

Położnicy dobrze znają zasady poradnictwa dotyczącego powikłań ciąży, takich jak stan przedrzucawkowy, cukrzyca indukowana ciążą, martwy poród i poród przedwczesny, które mogą nawracać lub sprzyjać występowaniu innych poważnych powikłań położniczych podczas późniejszych ciąż.^10-13 Mniej natomiast wiemy o tym, co te niepomyślne wyniki ciąży mogą oznaczać dla przyszłego zdrowia matki. Coraz więcej danych wskazuje jednak na wyraźny związek między niepomyślnymi wynikami ciąży a przyszłym występowaniem CVD u matek (tab. 1). W badaniach epidemiologicznych przeprowadzonych w Danii wykazano, że u kobiet, u których wystąpił ciężki stan przedrzucawkowy, ryzyko wystąpienia przewlekłego nadciśnienia w ciągu przeciętnie 14 lat obserwacji po ciąży ze stanem przedrzucawkowym było zwiększone 7,58 razy (95% przedział ufności [CI] 7,05-8,14) w porównaniu z kobietami, u których ciąża była niepowikłana.¹⁴