BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Techniki usuwania jajowodów podczas histerektomii
Mae Zakhour, MD1
Malaika W. Amneus, MD2
Christine H. Holschneider, MD3
U pacjentek poddawanych histerektomii należy rozważyć obustronną resekcję jajowodów.
ZAGADNIENIA KLUCZOWE
- Biorąc pod uwagę dostępne dane i zalecenia, wielu świadczeniodawców i liczne instytucje proponują obecnie pacjentkom profilaktyczne usunięcie jajowodów podczas histerektomii.
- Można w tym celu stosować otwarty dostęp przez powłoki brzuszne, chirurgię laparoskopową lub dostęp przez pochwę. W artykule opisano techniki wykorzystywane podczas każdego z tych zabiegów.
Jajowód traktowano kiedyś jako niewinnego przypadkowego świadka karcynogenezy w raku jajnika, obecnie uważa się jednak, że odgrywa on ważną rolę w rozwoju tego raka, będącego jednym z najbardziej śmiertelnych nowotworów narządów rodnych. Wyniki kilku badań, w których oceniano tkanki uzyskane podczas profilaktycznej resekcji jajowodów i jajników u kobiet będących nosicielkami mutacji genów BRCA, wskazują na jajowód jako najczęstsze miejsce występowania utajonych raków. U tych pacjentek wykrywa się również wewnątrznabłonkowego surowiczego raka jajowodu (STIC – serous tubal intraepithelial carcinoma), czyli przedinwazyjne stadium nowotworu, które uważa się za część szlaku transformacji nowotworowej prowadzącego do wystąpienia raka surowiczego o dużym stopniu złośliwości (HGSC – high-grade serous carcinoma). Wyniki badań ekspresji genów i profilu molekularnego wskazują, że komórki HGSC jajnika bardziej przypominają nabłonek jajowodu niż nabłonek jajnika.4-6 Mutacje genu TP53 są niezwykle częste zarówno w zmianach typu STIC, jak i HGSC jajnika, a co szczególnie ważne, wykazano, że mutacje występujące w tych dwóch rodzajach zmian są identyczne.7
Mimo że wiele dowodów przemawiających za jajowodem jako źródłem HGSC uzyskano u pacjentek z grupy dużego ryzyka, kilka badań dowodzi, że to samo dotyczy również reszty populacji obciążonej przeciętnym ryzykiem, w tym badanie wskazujące na zmniejszone ryzyko raka jajnika u kobiet po podwiązaniu jajowodów.8-11
Pacjentki z mutacjami genu BRCA w linii zarodkowej wykazują szczególną skłonność do występowania raka jajnika, jednak 85-90% przypadków HGSC jajnika występuje u pacjentek bez obecnie znanej skłonności genetycznej.12 Uważa się, że prawie 70% z tych nowotworów wywodzi się z jajowodu, co wskazuje na potencjalną rolę salpingektomii jako sposobu zmniejszania ryzyka raka jajnika w populacji ogólnej.4,12 Chociaż trzeba dopiero wykazać odpowiedni stosunek korzyści do ryzyka w przypadku wykonywania obustronnej salpingektomii jako oddzielnego zabiegu u pacjentki z grupy przeciętnego ryzyka, niewątpliwie należy rozważać obustronne usunięcie jajowodów u pacjentek poddawanych histerektomii z innych wskazań. Chirurgiczne bezpieczeństwo salpingektomii w takiej sytuacji zostało wykazane w dużym retrospektywnym badaniu kohortowym obejmującym ponad 40 000 kobiet.13