Zespół policystycznych jajników (PCOS – polycystic ovary syndrome) jest zaburzeniem endokrynologicznym i metabolicznym, które może występować nawet u 20% kobiet w okresie premenopauzalnym¹. Ma ono podłoże wieloczynnikowe, a jego etiologia jest w znacznym stopniu nieznana. Zespół ten charakteryzuje się triadą objawów: hiperandrogenizmem, zaburzeniami owulacji oraz wielotorbielowatą morfologią jajników (PCOM – polycystic ovarian morphology).

Hiperandrogenizm może się manifestować klinicznie pewnymi objawami przedmiotowymi, takimi jak: hirsutyzm (męski typ wzrostu włosów), trądzik lub łysienie¹. Do klinicznej oceny nasilenia hirsutyzmu wykorzystuje się zmodyfikowaną skalę Ferrimana-Gallweya (ryc. 1^2,3). W większości najnowszych wytycznych hirsutyzm stwierdza się w przypadku uzyskania ≥4 punktów w zmodyfikowanej skali Ferrimana-Gallweya³. Biochemiczny hiperandrogenizm można rozpoznać na podstawie zwiększonego stężenia wolnego bądź całkowitego testosteronu lub siarczanu dehydroepiandrosteronu (DHEAS) w surowicy¹.

Zaburzenia owulacji często manifestują się brakiem krwawień miesiączkowych, nieregularnymi cyklami miesiączkowymi (niewystąpieniem bądź opóźnieniem krwawienia) lub niepłodnością^1,4,5. U kobiet i nastolatek, u których od pierwszego krwawienia miesiączkowego upłynęły ponad 3 lata, nieregularne cykle miesiączkowe definiuje się jako cykle trwające krócej niż 21 dni lub dłużej niż 35 dni, występowanie łącznie mniej niż 8 cykli w ciągu roku, a także wystąpienie jednego cyklu trwającego dłużej niż 90 dni¹.

Zgodnie z najnowszymi międzynarodowymi wytycznymi za PCOM uznaje się obecność co najmniej 20 pęcherzyków antralnych w jajniku (uprzednio 12) lub objętość jajnika wynoszącą co najmniej 10 ml (ryc. 2)^1,3,5.

Kobiety z PCOS narażone są również na ryzyko odległych niekorzystnych następstw zdrowotnych, w tym: niepłodności, oporności na insulinę, otyłości, chorób układu krążenia (CVD – cardiovascular diseases), zespołu metabolicznego, obturacyjnego bezdechu sennego (OSA – obstructive sleep apnea) i zaburzeń nastroju. Znajomość kryteriów diagnostycznych PCOS ma zasadnicze znaczenie, aby można było odróżniać ten zespół od innych stanów, których obraz kliniczny jest podobny. Postępowanie z pacjentkami z PCOS zależy od tego, w której fazie życia rozrodczego znajduje się kobieta, i polega na połączeniu modyfikacji stylu życia z farmakoterapią ukierunkowaną na określone objawy.