Hormonalne interwencje afirmujące płeć u dorosłych osób z niezgodnością płciową
prof. dr hab. n. med. Dominik Rachoń
- Zasady prowadzenia hormonalnych interwencji afirmujących płeć (HIAP) – wskazania i przeciwwskazania, cel, konieczne oraz zalecane badania, omówienie możliwości zachowania płodności i ryzyka nieplanowanej ciąży, monitorowanie HIAP
- Efekty oraz możliwe działania niepożądane i potencjalne powikłania HIAP
- Substytucja hormonalna u transpłciowych kobiet i transpłciowych mężczyzn w praktyce
Niezgodność płciowa (gender incongruence) polega na rozbieżności między doświadczaną tożsamością i wyrażaną ekspresją płciową a płcią metrykalną, która została nadana przy urodzeniu na podstawie wyglądu zewnętrznych narządów płciowych (płcią biologiczną). Osoby z niezgodnością płciową często doświadczają dysforii płciowej (gender dysphoria), którą definiuje się jako stan chronicznego cierpienia będącego skutkiem tej rozbieżności. Na przestrzeni ostatnich 20 lat dzięki zwiększeniu świadomości oraz wiedzy dotyczącej zjawiska transpłciowości coraz więcej osób z niezgodnością płciową zgłasza się do lekarzy specjalistów po pomoc w przeprowadzeniu procesu korekty płci. Przyjmując binarny podział płci (na mężczyzn [M] i kobiety [K]), proces przejścia z jednego bieguna na drugi nazywa się tranzycją, a ludzi, którzy go doświadczają, osobami transpłciowymi. Transpłciowa kobieta to osoba, która dokonała tranzycji z M do K, a transpłciowy mężczyzna to osoba, która dokonała tranzycji z K do M. Należy jednak zaznaczyć, że są wśród nas także osoby, które nie identyfikują się z żadną z dwóch płci lub nie chcą być postrzegane przez pryzmat którejkolwiek z nich (osoby niebinarne). Także tym osobom współczesna medycyna jest w stanie zaoferować pomoc1.
Pod koniec 2021 roku ukazały się pierwsze wytyczne Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego dotyczące sprawowania opieki nad zdrowiem dorosłych osób transpłciowych2. Stanowią one cenną wskazówkę nie tylko dla specjalistów zdrowia psychicznego (psychologów/terapeutów/seksuologów) oraz lekarzy sprawujących opiekę nad osobami z niezgodnością i/lub dysforią płciową (psychiatrów, endokrynologów, ginekologów, urologów oraz chirurgów plastycznych), lecz także dla biegłych sądowych, do których zwraca się sąd w celu zasięgnięcia opinii w sprawach ustalenia/korekty płci metrykalnej.
Medyczne interwencje afirmujące płeć
Niezgodność płciowa przestała być postrzegana jako schorzenie czy jednostka chorobowa3, wobec czego lekarze sprawujący opiekę nad osobami transpłciowymi w celu ich depatologizacji i demedykalizacji powinni zaprzestać używania sformułowań takich ja...
