Codziennie zdajesz egzamin z medycyny

Interpretacja wyników badania ogólnego moczu u kobiet w ciąży i dalsze postępowanie

dr n. med. Krzysztof Wróblewski

Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Adres do korespondencji:

dr n. med. Krzysztof Wróblewski

Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii,

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

ul. Stefana Żeromskiego 113, 90-549 Łódź

e-mail: krzysztof.wroblewski@umed.lodz.pl

❶ W badaniu ogólnym moczu wykonanym u kobiety w 15 tygodniu ciąży stwierdzono obecność bakterii (10-12 w polu widzenia [wpw]), nie wykryto leukocytów ani azotynów, odnotowano pojedyncze komórki nabłonków.

Jakie powinno być dalsze postępowanie z pacjentką?

  1. Należy zignorować wynik badania ogólnego moczu
  2. Należy zastosować antybiotykoterapię empiryczną
  3. Należy zastosować furazydynę przez 7 dni
  4. Należy zalecić wykonanie posiewów moczu
  5. Należy zalecić powtórzenie badania ogólnego moczu

Komentarz

Kobietom w 12-16 tygodniu ciąży (koniec I trymestru) rutynowo zaleca się wykonanie badania ogólnego moczu w celu wykluczenia obecności bakteriurii. Wynika to z faktu, że utrzymująca się bakteriuria może przyczynić się do wystąpienia małej urodzeniowej masy ciała płodu, sprzyja zakażeniom układu moczowego (w tym wystąpieniu ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek) lub może wywołać poród przedwczesny.

W przypadku stwierdzenia bakteriurii w moczu należy wykazać jej znamienność, czyli wykonać posiewy moczu. Bakteriuria jest znamienna, jeśli w 2 posiewach moczu wykonanych w ciągu 14 dni ilość tego samego szczepu bakterii (CFU – colony forming unit) wynosi >105. Wówczas po uzyskaniu wyniku posiewu moczu powinno się wdrożyć antybiotykoterapię celowaną przez 7 dni. Nie należy inicjować antybiotykoterapii empirycznej wyłącznie na podstawie wyniku badania ogólnego moczu. Zalecając wykonanie posiewu moczu, trzeba poinstruować pacjentkę o właściwej technice pobrania moczu do badania (podmycie się, rozchylenie warg sromowych, oddanie pierwszej porcji moczu do toalety, następnie oddanie moczu do badania z tzw. środkowego strumienia z zachowaniem jałowości pobrania, czyli bez dotykania pojemnika na mocz).

❷ W badaniu ogólnym moczu wykonanym u kobiety w 24 tygodniu ciąży stwierdzono obecność azotynów, nie wykryto natomiast bakterii ani leukocytów. Ciężarna nie zgłasza żadnych dolegliwości ze strony układu moczowego.

Jakie powinno być dalsze postępowanie z pacjentką?

  1. Należy zignorować wynik badania ogólnego moczu
  2. Należy zastosować antybiotykoterapię w postaci jednorazowej dawki 3 g fosfomycyny
  3. Należy zastosować furazydynę przez 7 dni
  4. Należy zalecić wykonanie posiewu moczu
  5. Należy zalecić powtórzenie badania ogólnego moczu

Komentarz

Stwierdzenie azotynów w moczu bez obecności bakterii nie ma żadnego znaczenia klinicznego i jest bezużyteczne w diagnozowaniu zakażeń układu moczowego u pacjentów bez objawów. Obecność azotynów w moczu wynika z faktu, że bakterie Gram(–) w moczu d...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

❶ W badaniu ogólnym moczu wykonanym u kobiety w 15 tygodniu ciąży stwierdzono obecność bakterii (10-12 w polu widzenia [wpw]), nie wykryto leukocytów ani azotynów, odnotowano pojedyncze komórki nabłonków.

Jakie powinno być dalsze postępowanie z pacjentką?

❷ W badaniu ogólnym moczu wykonanym u kobiety w 24 tygodniu ciąży stwierdzono obecność azotynów, nie wykryto natomiast bakterii ani leukocytów. Ciężarna nie zgłasza żadnych dolegliwości ze strony układu moczowego.

Jakie powinno być dalsze postępowanie z pacjentką?

❸ Kobieta będąca w 28 tygodniu ciąży zgłosiła się do lekarza z powodu utrzymujących się od 24 godz. objawów dyzurycznych, parcia naglącego oraz częstomoczu. W badaniu ogólnym moczu stwierdzono w polu widzenia: liczne bakterie, pojedyncze leukocyty oraz pojedyncze erytrocyty.

Jakie powinno być dalsze postępowanie z pacjentką?

❹ Zdrowa kobieta będąca w 20 tygodniu ciąży zgłosiła się do lekarza diabetologa z powodu stwierdzonej w badaniu ogólnym moczu glukozurii. Lekarz kierujący wysunął podejrzenie cukrzycy ciążowej. Glikemia na czczo u ciężarnej w 2 pomiarach wynosiła 89 mg/dl oraz 91 mg/dl.

Jakie powinno być dalsze postępowanie z pacjentką?

❺ Zdrowa kobieta będąca w 30 tygodniu ciąży zgłosiła się do lekarza diabetologa z powodu stwierdzonej w badaniu ogólnym moczu ketonurii. Pacjentka po przeczytaniu komentarzy na forum internetowym obawiała się, że wystąpiła u niej cukrzyca ciążowa. Wynik OGTT wykonanego w 25 tygodniu ciąży był prawidłowy.

Jakie powinno być dalsze postępowanie z pacjentką?

❻ U kobiety w 28 tygodniu ciąży w wykonanym badaniu ogólnym moczu stwierdzono obecność 180 mg/l białka. Pacjentka dotychczas nie leczyła się przewlekle. Wartości ciśnienia tętniczego w pomiarach ambulatoryjnych były prawidłowe.

Jakie powinno być dalsze postępowanie z pacjentką?

❼ U kobiety w 19 tygodniu ciąży w powtórnie wykonanym badaniu ogólnym moczu wykryto obecność świeżych erytrocytów w ilości 5-7 wpw. Ciężarna nie leczy się przewlekle, nie zgłasza żadnych dolegliwości ze strony jamy brzusznej, stwierdzono u niej prawidłowe wartości ciśnienia tętniczego. Ciąża rozwija się prawidłowo.

Jakie powinno być dalsze postępowanie z pacjentką?

❽ Kobieta będąca w 32 tygodniu ciąży ze względu na mierne dolegliwości bólowe w lewej okolicy lędźwiowej, nasilające się głównie w pozycji leżącej i przy zmianie pozycji ciała, wykonała badanie ogólne moczu, w którym wykryto obecność licznych nabłonków oraz bezpostaciowych szczawianów wapnia. Pacjentka wykonała również USG jamy brzucha, w którym nie stwierdzono złogów w nerkach, natomiast uwidoczniono nieznaczne poszerzenie prawej miedniczki nerkowej. Ciężarna łączyła ból w okolicy lędźwiowej i obecność szczawianów w moczu z kamicą nerkową. Z tego powodu w trybie pilnym zgłosiła się do poradni nefrologicznej.

Jakie powinno być dalsze postępowanie z pacjentką?

❾ Kobieta będąca w 29 tygodniu ciąży zgłosiła się do swojego lekarza POZ z powodu występujących w godzinach wieczornych bólów głowy. Pacjentka wiązała dolegliwości z pracą przy komputerze. Wartości ciśnienia tętniczego w pomiarach w gabinecie wykonanych w odstępie 10 min wynosiły kolejno: 144/95 mmHg oraz 139/90 mmHg. W badaniu ogólnym moczu, które wykonano 2 tygodnie wcześniej, stwierdzono obecność 310 mg/l białka oraz świeże erytrocyty 5-7 wpw. Kobieta dotychczas nie leczyła się przewlekle. Około roku wcześniej podczas przeprowadzania badań okresowych w pracy odnotowano u niej następujące wartości ciśnienia tętniczego: 125/75 mmHg.

Jakie powinno być dalsze postępowanie z pacjentką?

❿ Kobieta będąca w 31 tygodniu ciąży wykonała badanie ogólne moczu, w którym wykazano obecność leukocytów 8-10 wpw oraz licznych komórek nabłonka. Nie stwierdzono natomiast obecności bakterii ani erytrocytów. Ciężarna negowała występowanie typowych objawów dyzurycznych. Lekarz POZ, który kierował pacjentkę do ginekologa, zasugerował zastosowanie antybiotykoterapii.

Jakie powinno być dalsze postępowanie z pacjentką?

Do góry