Wpływ kwasu foliowego na zdrowie płodu – współpraca embriologa z ginekologiem
dr n. med. i n. o zdr. Damian Warzecha
- Skutki niedoboru kwasu foliowego
- Skuteczność profilaktyki folianami w kontekście występowania wad cewy nerwowej u płodu
- Zalecenia dotyczące suplementacji kwasu foliowego w okresie prekoncepcyjnym oraz w trakcie ciąży
Każda przyszła mama marzy o prawidłowym rozwoju swojego dziecka. Istotnym elementem tego procesu jest dostarczanie wszystkich niezbędnych składników odżywczych zarówno przed zajściem w ciążę, jak i w trakcie ciąży. Kwas foliowy odgrywa istotną rolę w rozwoju płodu oraz utrzymaniu homeostazy organizmu kobiety. Rozwój embrionalny jest krytycznym momentem tworzenia się zdecydowanej większości narządów i układów organizmu człowieka. Właściwe dostarczanie kwasu foliowego ma kluczowe znaczenie w prewencji wad wrodzonych, zwłaszcza układu nerwowego. Edukacja pacjentek w tym zakresie jest bardzo ważna podczas wizyt profilaktycznych. Czy jest to jedyna możliwość oddziaływania na pacjentki? Czy mamy możliwość podejmowania innych interwencji, które wiązałyby się ze zmniejszeniem ryzyka wad cewy nerwowej? Na te pytania odpowiem w poniższym artykule.
Kwas foliowy – fundament zdrowego rozwoju płodu
Kwas foliowy, znany również jako witamina B9, jest dostępny jako czysty suplement lub jako składnik praktycznie wszystkich obecnych na rynku preparatów wielowitaminowych. Ponad dekadę temu amerykańska Food and Drug Administration (FDA) zaakceptowała również dwuskładnikowe doustne tabletki antykoncepcyjne zawierające kwas foliowy na wypadek m.in. nieplanowanej ciąży1.
Foliany występują powszechnie w produktach spożywczych pochodzenia naturalnego, w tym w: wątrobie wołowej, warzywach liściastych, grochu, fasoli, awokado oraz nabiale. W wielu krajach, w tym w Stanach Zjednoczonych, kwasem foliowym są wzbogacane niektóre produkty spożywcze, takie jak: mąka, ryż, makarony czy płatki śniadaniowe. Choć takie postępowanie zwiększa dzienną dawkę przyswajalnych folianów, nie wydaje się wystarczającą wyłączną profilaktyką wad cewy nerwowej. Dane epidemiologiczne potwierdziły jednak znaczne obniżenie wskaźników wad cewy nerwowej w krajach, gdzie wzbogacanie żywności w foliany jest powszechną praktyką2.
Sole metylotetrahydrofolianu wapnia i glukozaminy to aktywne metabolicznie formy kwasu foliowego, które są zawarte w suplementach. Do niedawna uważano, że w określonych grupach pacjentek stanowią bardziej pożądaną alternatywę dla samego kwasu foliowego.
Najdokładniejszym testem służącym do oceny zapasów folianów w organizmie jest oznaczenie ich stężenia w erytrocytach. Poziom folianów w surowicy odzwierciedla jedynie ich chwilowe stężenie w krążeniu. Prawdziwy niedobór kwasu foliowego jest rzadki...
