Liczba zachorowań na nowotwory wzrasta na całym świecie, także wśród dzieci oraz osób w wieku prokreacyjnym. W tej szczególnej grupie wiekowej dominują m.in. nowotwory hematologiczne, ośrodkowego układu nerwowego, urologiczne, dodatkowo u kobiet rak piersi oraz nowotwory ginekologiczne, a u mężczyzn rak jądra. Coraz lepsze metody diagnostyczne oraz terapeutyczne przyczyniają się do poprawy rokowania chorych. Część z nich zostaje wyleczona i nigdy nie doświadcza nawrotu choroby nowotworowej, wiedzie szczęśliwe życie oraz spełnia swoje obowiązki rodzinne, społeczne oraz zawodowe¹.

Sam nowotwór oraz jego leczenie mogą się wiązać z wystąpieniem określonych działań niepożądanych. Część z nich ma charakter przemijający, np. wypadanie włosów, nudności, wymioty czy powikłania hematologiczne, część natomiast może być nieodwracalna, jak np. upośledzenie funkcji skurczowej lewej komory po antracyklinach czy przewlekła choroba nerek po cysplatynie².

Płodność chorych na nowotwory jest ważnym tematem, który zyskuje na znaczeniu, szczególnie z uwagi na wzrost liczby zachorowań wśród osób w wieku rozrodczym oraz poprawę wyleczalności części nowotworów. Już nie tylko wydłużenie przeżycia, lecz także jakość życia stanowią podstawę zainteresowania lekarzy oraz naukowców na co dzień zajmujących się pacjentami onkologicznymi.

Gonadotoksyczność terapii onkologicznych oraz antykoncepcja

Upośledzenie funkcji rozrodczych uzależnione jest od: wieku w momencie zachorowania, rodzaju nowotworu, zastosowanego leczenia (chirurgiczne, chemioterapia, radioterapia, hormonoterapia, immunoterapia, celowane) oraz jego intensywności i czasu trwania. Usunięcie narządu rodnego prowadzi bezpowrotnie do utraty możliwości posiadania potomstwa, natomiast zastosowanie chemioterapii upośledza czasowo lub trwale – w zależności od zastosowanego schematu terapii, wieku kobiety oraz wyjściowej rezerwy jajnikowej – funkcje rozrodcze. Im młodsza jest pacjentka poddana leczeniu onkologicznemu, tym szansa na powrót funkcji rozrodczych jest większa, o ile zastosowany schemat chemioterapii niesie ze sobą niskie lub pośrednie ryzyko gonadotoksyczności³.

Leczenie celowane, immunoterapia czy hormonoterapia w zasadzie nie upośledzają funkcji gonad, jednak z uwagi na ich możliwy efekt teratogenny w czasie trwania leczenia oraz przez określony dla każdego rodzaju terapii czas po jego zakończeniu odrad...