Zespół kruchości u chorych na raka jajnika w podeszłym wieku – praktyczne wykorzystanie skali MSK-FI

lek. Tomasz Leks1

mgr Izabela Marcewicz-Jendrysik2

dr n. med. Agnieszka Koper3,4

dr n. med. Emilia Gąsiorowska5

prof. dr hab. n. med. Magdalena Dutsch-Wicherek2

prof. dr hab. n. med. Łukasz Wicherek1,6

1Oddział Ginekologii Onkologicznej i Ginekologii, Zagłębiowski Szpital Kliniczny w Czeladzi
2Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher w Warszawie
3Oddział Kliniczny Onkologii, Centrum Onkologii im. prof. Franciszka Łukaszczyka w Bydgoszczy
4Katedra Onkologii i Brachyterapii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy
5I Klinika Położnictwa i Ginekologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
6Zakład Medycyny Stylu Życia, Szkoła Zdrowia Publicznego, Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Łukasz Wicherek

Szkoła Zdrowia Publicznego,

Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego

ul. Kleczewska 61/63, 01-824 Warszawa

e-mail: lukasz.wicherek@cmkp.edu.pl

  • Zespół kruchości i wielochorobowość a kwalifikacja do leczenia onkologicznego
  • Przegląd narzędzi stosowanych do oceny nasilenia zespołu kruchości
  • Przydatność skali MSK-FI w predykcji powikłań u chorych w podeszłym wieku zakwalifikowanych do leczenia onkologicznego na podstawie badań klinicznych

Pacjenci w podeszłym wieku narażeni są na większe ryzyko powikłań po leczeniu systemowym. Dlatego przed rozpoczęciem leczenia należy przeprowadzić u nich całościową ocenę geriatryczną. Takie czynniki, jak ogólna wydolność i wielochorobowość, determinują jej wynik. Można dzięki tej ocenie wyselekcjonować grupy chorych w podeszłym wieku i przeprowadzić u nich radykalne leczenie skojarzone (leczenie chirurgiczne i chemioterapię), nawet u pacjentów powyżej 80 roku życia. Nie dotyczy to jednak wszystkich osób w podeszłym wieku1,2. Wiek chronologiczny nie zawsze odzwierciedla wiek biologiczny. Dlatego sam wiek nie może stanowić kryterium kwalifikacji do leczenia onkologicznego. Potrzebna jest ogólna wiedza o wydolności poszczególnych narządów oraz ich sprawności, którą trafnie opisuje definicja kruchości pacjenta (frailty). Jest to zdolność do utrzymania ogólnoustrojowej homeostazy, skompensowania negatywnych bodźców (stresorów) związanych z terapią systemową i leczeniem chirurgicznym3. Zdefiniowanie kruchości oraz opracowanie algorytmów mierzenia jej nasilenia pozwalają na standaryzację postępowania u osób w podeszłym wieku. Zespół kruchości wiąże się z charakterystycznym zmniejszeniem rezerw fizjologicznych poszczególnych układów organizmu. Maleje wówczas odporność na czynniki stresowe, rośnie zaś ryzyko wystąpienia wielu negatywnych następstw terapii onkologicznej. Do objawów zespołu kruchości zalicza się: zmniejszenie masy ciała i niedożywienie, zmniejszenie siły mięśniowej, pogorszenie tolerancji wysiłku, spowolnienie ruchowe, zaburzenia równowagi, zmniejszoną aktywność fizyczną, pogorszenie funkcji poznawczych, zwiększoną wrażliwość na działanie czynników stresogennych, ograniczenia samodzielnego i sprawnego funkcjonowania. Może on być rozpoznany u 4% do nawet 50% chorych kwalifikowanych do leczenia onkologicznego.

Ocenę nasilenia objawów zespołu kruchości można zbadać za pomocą wielu różnych narzędzi, np. Frailty Index (FI) lub Clinical Frailty Scale (CFS), spośród których najnowsza jest skala Memorial Sloan Kettering Frailty Index (MSK-FI). Służą one do oceny stopnia zaawansowania kruchości. Przykładowo w 9-punktowej skali CFS liczba punktów ≥5 wskazuje na zespół kruchości, a CFS >7 punktów oznacza ciężki zespół kruchości. Pomiar w tej skali korelował ze wskaźnikiem śmiertelności w czasie leczenia. Do 6 miesięcy po wypisie wskaźnik był większy, im wyższy był indeks kruchości4-6.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Algorytm Mayo i jego wykorzystanie w kwalifikacji do leczenia systemowego

Leczenie chirurgiczne chorych w podeszłym wieku jest możliwe. Wymaga jednak oceny nasilenia zespołu kruchości. W ginekologii onkologicznej znany jest od wielu [...]

Skala MSK-FI

W ostatnim czasie w wiodących ośrodkach onkologicznych zwrócono uwagę na kliniczną przydatność badania stopnia kruchości, np. za pomocą indeksów kruchości (frailty [...]

Podsumowanie

Algorytm MSK-FI może spełnić oczekiwania środowiska ginekologów onkologów, którzy oczekują wprowadzenia przydatnego narzędzia pozwalającego na predykcję powikłań u osób w podeszłym [...]

Do góry