Kannabinoidy jako potencjalne narzędzie w zwalczaniu bólu i stanu zapalnego w endometriozie
lek. Albert Jeznach1
mgr farm. Anita Jeglińska2
lek. Marcin Lewicki3
- Rola układu endokannabinoidowego w patogenezie endometriozy i bólu
- Przeciwbólowe, przeciwzapalne i immunomodulujące właściwości kannabinoidów i ich wpływ na patofizjologię endometriozy oraz najczęstsze jej objawy
- Ocena potencjału terapeutycznego konopi i kannabinoidów w leczeniu endometriozy w świetle dostępnego piśmiennictwa
Wprowadzenie
Endometrioza: objawy
Endometrioza to przewlekła, estrogenozależna choroba zapalna charakteryzująca się obecnością tkanki endometrium poza jamą macicy1. Ta ektopowa tkanka reaguje na zmiany hormonalne cyklu miesiączkowego, co prowadzi do krwawienia, stanu zapalnego, powstawania zrostów i blizn2. Głównym objawem endometriozy jest ból miednicy, który może być przewlekły i nasilać się podczas miesiączki3. Inne częste dolegliwości to: dyspareunia, bolesne mikcje lub defekacje, obfite miesiączki, a także problemy z płodnością4.
Epidemiologia i wpływ na jakość życia
Endometrioza dotyka około 10% kobiet w wieku rozrodczym5, często jednak poprawna diagnoza stawiana jest z opóźnieniem, a średni czas rozpoznania choroby wynosi 7-10 lat6. Endometrioza znacząco wpływa na jakość życia kobiet – powoduje ograniczenia w aktywności fizycznej, pracy, życiu społecznym i seksualnym7. Ze względu na występujący w jej przebiegu przewlekły ból może nawet prowadzić do depresji, lęku i zaburzeń snu8.
Obecne metody leczenia i ich ograniczenia
Leczenie endometriozy to złożony proces, który obejmuje: terapię hormonalną, leki przeciwbólowe oraz interwencję chirurgiczną9. Terapia hormonalna ma na celu zmniejszenie stężenia estrogenów i zahamowanie wzrostu ektopowej tkanki endometrium10. Leki przeciwbólowe, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) i opioidy, są stosowane w celu poprawy jakości życia11. Chociaż te metody leczenia bywają skuteczne, wiążą się z działaniami niepożądanymi i nie zawsze przynoszą wystarczającą ulgę w bólu10.
Układ endokannabinoidowy i jego rola w organizmie
Układ endokannabinoidowy (ECS – endocannabinoid system) to złożony system sygnalizacji komórkowej, który odgrywa ważną rolę w regulacji wielu procesów fizjologicznych, takich jak: ból, stany zapalne, nastrój, apetyt i funkcje rozrodcze12. Składa się z receptorów kannabinoidowych (CB1, CB2 i GPR55), endogennych ligandów tych receptorów (endokannabinoidów) oraz enzymów odpowiedzialnych za ich syntezę i degradację13. ECS znajduje się w wielu tkankach i narządach, w szczególności w układzie nerwowym i immunologicznym oraz w układzie rozrodczym kobiety14.
