Korzyści ze stosowania złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych o przedłużonym działaniu

Jewel A. Brown, MD

Melissa J. Chen, MD, MPH

Department of Obstetrics and Gynecology, University of California, Davis w Sacramento

Contemporary OB/GYN 2024;69(3):18-22

  • Skuteczność i bezpieczeństwo rozszerzonych schematów antykoncepcji hormonalnej
  • Porównanie dostępnych form antykoncepcji hormonalnej – tabletek, plastrów i pierścieni – w kontekście przedłużonego stosowania
  • Schemat postępowania w przypadku nieregularnych krwawień przy długotrwałym stosowaniu hormonalnych środków antykoncepcyjnych

Skojarzone hormonalne środki antykoncepcyjne (CHC – combined hormonal contraceptives), do których zalicza się codziennie przyjmowane złożone tabletki antykoncepcyjne, stosowane raz w tygodniu transdermalne plastry antykoncepcyjne i zmieniane co miesiąc pierścienie dopochwowe, są powszechnie przepisywane w Stanach Zjednoczonych w celu zapobiegania ciąży oraz ze względu na swoje korzyści nieantykoncepcyjne. Na podstawie ankiet przeprowadzonych na poziomie kraju w latach 2015-2019 wykazano, że 79,8%, 8,2% i 10,49% kobiet w wieku rozrodczym, które kiedykolwiek odbyły stosunek seksualny, stosowało odpowiednio: pigułki, plastry i pierścienie antykoncepcyjne1. Ogólnie rzecz biorąc, metody te mają umiarkowaną skuteczność, a szacowane prawdopodobieństwo niepowodzenia w ciągu 12 miesięcy ich stosowania wynosi 7,2%2.

Najczęściej przepisywane są CHC stosowane według 28-dniowego schematu (21 + 7): przez 21 dni przyjmuje się tabletki aktywne, czyli zawierające hormony, po czym następuje trwająca zwykle 7 dni przerwa od hormonów (HFI – hormone-free interval) umożliwiająca zaplanowane krwawienie miesiączkowe. Skrócenie, opóźnienie lub wyeliminowanie HFI ma kilka zalet, w tym:

  • zwiększenie skuteczności antykoncepcyjnej CHC
  • zmniejszenie krwawień spowodowanych odstawieniem
  • leczenie objawów niepożądanych związanych z miesiączką, takich jak: zaburzenia miesiączkowania, endometrioza, wzdęcia, tkliwość piersi, migreny i napady padaczkowe3-5.

Chociaż istnieją pewne korzyści wynikające z rozszerzonych schematów podawania CHC, niektórzy lekarze mogą mieć mniejsze doświadczenie w zalecaniu i omawianiu ich stosowania ze swoimi pacjentkami.

Czym są rozszerzone schematy CHC?

W badaniach różnie definiowano przedłużone stosowanie CHC. Zazwyczaj jednak schematy te obejmują aktywne podawanie CHC przez okres dłuższy niż 21 dni, a HFI wynosi poniżej 7 dni3,6,7. Na amerykańskim rynku dostępne są też produkty stosowane zgodnie z 28-dniowym cyklem z krótszą HFI (np. złożone doustne środki antykoncepcyjne w schemacie 24 + 4: przez 24 dni pacjentki przyjmują aktywne tabletki z hormonami, po których następuje 4-dniowa HFI), środki z aktywnym stosowaniem hormonów powyżej 28 dni, bez comiesięcznej HFI (np. 91-dniowy schemat z 84 dniami stosowania aktywnego hormonu, po których następuje 7-dniowa HFI) oraz preparaty z ciągłym stosowaniem hormonów, bez HFI. W tabeli 1 przedstawiono listę złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych o przedłużonym działaniu, które są dostępne w Stanach Zjednoczonych.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Czym są rozszerzone schematy CHC?

W badaniach różnie definiowano przedłużone stosowanie CHC. Zazwyczaj jednak schematy te obejmują aktywne podawanie CHC przez okres dłuższy niż 21 dni, [...]

Rozszerzone schematy mogą zmniejszyć ryzyko owulacji

Podstawowym mechanizmem antykoncepcyjnym złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych jest hamowanie osi podwzgórze–przysadka–jajnik w celu zapobiegania owulacji3. Za blokowanie owulacji odpowiada składnik progestagenowy [...]

Rozszerzone schematy mogą być bardziej skuteczne w zapobieganiu ciąży

Większa supresja jajników w rozszerzonych schematach CHC może zwiększyć skuteczność antykoncepcyjną. Największym badaniem potwierdzającym korzyści ze skrócenia HFI jest prospektywne, obserwacyjne [...]

Rozszerzone schematy zmniejszają krwawienie wynikające z odstawienia leku

Pacjentki ze wskazaniami medycznymi, takimi jak zaburzenia krwawienia, lub chcące wyeliminować comiesięczne krwawienia mogą odnieść korzyści z przedłużonego stosowania CHC3,6. W [...]

Rozszerzone schematy mogą zmniejszyć inne niepożądane objawy związane z miesiączką

Stężenia hormonów mogą ulegać wahaniom podczas HFI, co może nasilać takie objawy, jak: ból miednicy, bóle głowy, wahania nastroju, wzdęcia i [...]

Przedłużone stosowanie plastrów antykoncepcyjnych i pierścieni dopochwowych

Obecnie w Stanach Zjednoczonych dostępne są dwa rodzaje plastrów antykoncepcyjnych: zawierający norelgestromin/etynyloestradiol i zawierający lewonorgestrel/etynyloestradiol. Zazwyczaj tę metodę antykoncepcji stosuje się [...]

Leczenie nieregularnego krwawienia przy długotrwałym stosowaniu CHC

Podczas omawiania przedłużonych schematów leczenia należy poinformować pacjentki, że mogą doświadczać nieregularnych krwawień, szczególnie w ciągu pierwszych 3-6 miesięcy stosowania CHC7. [...]

Do góry