Niekardiologiczne przyczyny wzrostu markerów sercowych

dr n. med. Mariusz Skowerski1
lek. Tomasz Skowerski2

1Katedra i Klinika Kardiologii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

2II Oddział Kardiologii, Górnośląskie Centrum Medyczne im. prof. Leszka Gieca w Katowicach-Ochojcu

Adres do korespondencji: dr n. med. Mariusz Skowerski, Katedra i Klinika Kardiologii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, e-mail: mskowerski@sum.edu.pl

Wiele chorób i stanów klinicznych może prowadzić do niezwiązanego z pierwotnym uszkodzeniem komórek mięśnia sercowego wzrostu stężenia troponin. Najczęściej są to: przewlekła niewydolność nerek, niewydolność serca, udar, ostra zatorowość płucna, wstrząs septyczny, ekstremalny wysiłek fizyczny, przewlekła obturacyjna choroba płuc, niekardiologiczne operacje i kokaina.

Wprowadzenie

Diagnostyka laboratoryjna ostrych zespołów wieńcowych (OZW) opiera się na oznaczeniu stężenia biochemicznych markerów martwicy mięśnia sercowego, które można podzielić na niespecyficzne i specyficzne. Do grupy niespecyficznych biochemicznych markerów martwicy mięśnia sercowego należą: aminotransferazy – asparaginowa (AspAT – aspartate aminotransferase) i alaninowa (AlAT – alanine aminotransferase), kinaza kreatynowa (CK – creatine kinase) oraz dehydrogenaza mleczanowa (LDH – lactate dehydrogenase). Ze względu na niską swoistość markery te nie są dziś powszechnie stosowane w diagnostyce OZW. Do grupy wysoce specyficznych markerów martwicy mięśnia sercowego zaliczają się: frakcja sercowa kinazy kreatynowej (CK-MB), mioglobina (MB) oraz troponiny – I (TnI) i T (TnT), które mają największą wartość diagnostyczną. W codziennej praktyce w przypadku podejrzenia OZW najczęściej oznaczanymi markerami są TnI oraz TnT.

Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy TnI oraz TnT mają porównywalną wartość diagnostyczną, natomiast troponina C (TnC) cechuje się wyższą wartością prognostyczną. W wielu publikacjach szczegółowo opisano wykorzystanie tych markerów w diagnostyce OZW. W tym artykule zwrócono natomiast uwagę na rzadsze, ale nie mniej istotne, niekardiologiczne przyczyny podwyższonego stężenia TnI TnT.

Podwyższone stężenie troponin bez OZW

Przyczyny podwyższonego stężenia troponin niezwiązane z ostrym niedokrwieniem mięśnia sercowego (spowodowanym pierwotnym niedokrwieniem) można podzielić na:

  • sytuacje kliniczne prowadzące do wtórnego niedokrwienia serca
  • sytuacje niezwiązane z niedokrwiennym uszkodzeniem serca
  • sytuacje, w których mechanizm uwalniania troponiny jest niejasny lub wieloczynnikowy.

Choroby i stany kliniczne mogące prowadzić do niezwiązanego z pierwotnym uszkodzeniem komórek mięśnia sercowego wzrostu stężenia troponin, podzielone wg przyczyn, zaprezentowano w tabeli 1. Wynika z niej jednoznacznie, że istnieje wiele przyczyn nieswoistego wzrostu stężenia troponin. Najistotniejsze zostały omówione poniżej i jest to wiedza oparta na najnowszym piśmiennictwie.

Niewydolność nerek

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Podwyższone stężenie troponin bez OZW

Przyczyny podwyższonego stężenia troponin niezwiązane z ostrym niedokrwieniem mięśnia sercowego (spowodowanym pierwotnym niedokrwieniem) można podzielić na:

Niewydolność serca

Jedną z częstszych przyczyn wzrostu stężenia troponin niezwiązanych z niedokrwieniem mięśnia sercowego stanowi ostra lub nasilona niewydolność serca. Mechanizm tego nieswoistego [...]

Udar

Kolejną jednostką chorobową, w której obserwuje się niespecyficzny wzrost stężenia cTnT i cTnI, jest udar – niezależnie od jego typu (niedokrwienny, [...]

Ostra zatorowość płucna

Goldhaber u 32 (50%) z 64 pacjentów z zatorem tętnicy płucnej przebiegającym z prawidłowym ciśnieniem stwierdził podwyższone stężenie troponin.7 Autor sugeruje, [...]

Wstrząs septyczny

Z przeglądu danych zawartych w różnych publikacjach wynika, że u ok. 50% pacjentów z sepsą i wstrząsem septycznym stwierdza się podwyższone [...]

Ekstremalny wysiłek fizyczny

Biegi średnio- i długodystansowe upowszechniają się jako forma czynnej rekreacji, w związku z czym należy zwrócić uwagę na problem wzrostu stężenia [...]

Przewlekła obturacyjna choroba płuc

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) dotyczy 3-11% ogółu populacji. Pavasini i wsp. na podstawie metaanalizy obejmującej 2295 pacjentów z zaostrzeniem POChP [...]

Niekardiologiczne operacje

Problemy diagnostyczne stwarzają także pacjenci po niedawno przebytym niekardiologicznym zabiegu operacyjnym. Za uwalnianie troponin w tym przypadku odpowiada uszkodzenie mięśnia sercowego [...]

Kokaina

Problem tzw. narkotyków używanych rekreacyjnie, okazjonalnie systematycznie narasta. Szacuje się, że ok. 13 mln (!) Europejczyków przynajmniej raz w życiu używało [...]

Wnioski

Wzrost stężenia troponiny jest istotnym markerem mogącym sugerować niedokrwienie mięśnia sercowego. Jednakże jak wynika z przedstawionych w niniejszym artykule danych może [...]
Do góry