Częstość występowania jakiejkolwiek zastawkowej wady serca (VHD – valvular heart disease) w Polsce wynosi 2,8%. Rozpowszechnienie VHD wzrasta z wiekiem. W wieku 18-44 lat cierpi na nią około 0,7% osób, a powyżej 75 roku życia odsetek chorych wynosi już 13%¹. Podejmowanie decyzji dotyczących VHD obejmuje ustalenie dokładnego rozpoznania oraz określenie właściwego czasu i rodzaju interwencji. W niniejszym artykule przedstawiono wybrane praktyczne informacje dotyczące postępowania przeciwkrzepliwego/przeciwzakrzepowego w wadach zastawkowych. Po każdym zaleceniu podano w nawiasach kwadratowych jego siłę i poziom dowodów.

Zwężenie zastawki mitralnej

U chorych ze zwężeniem zastawki mitralnej i dodatkowymi czynnikami ryzyka, takimi jak zatorowość systemowa w wywiadzie, migotanie przedsionków (AF – atrial fibrillation) napadowe lub o niedawnym początku, udokumentowana skrzeplina w lewym przedsionku [I/C], samoistne kontrastowanie krwi w lewym przedsionku lub istotne poszerzenie lewego przedsionka (wymiar w projekcji M-mode >50 mm lub objętość >60 ml/m²) [IIa/C], zaleca się przewlekłe leczenie antagonistą witaminy K (VKA – vitamin K antagonist) w dawce utrzymującej INR w przedziale 2,0-3,0 (docelowo 2,5). U chorych z umiarkowanym lub ciężkim zwężeniem zastawki mitralnej i AF nie powinno się stosować nowych doustnych antykoagulantów niebędących VKA (NOAC – non-vitamin K antagonist oral anticoagulant) [III/C].

Wypadanie płatka mitralnego

U chorych z wypadaniem płatka mitralnego, którzy przebyli udokumentowany napad przemijającego niedokrwienia mózgu o niejasnej etiologii, zalecane jest przewlekłe stosowanie kwasu acetylosalicylowego (ASA – acetylsalicylic acid) w dawce 75-325 mg/24 h. W przypadku nieskuteczności leczenia ASA w wyżej wymienionym przypadku lub u chorych po udarze mózgu, z niedomykalnością mitralną, AF lub skrzepliną w lewym przedsionku zalecane jest stosowanie VKA w dawce utrzymującej INR w przedziale 2,0-3,0 (docelowo 2,5) lub NOAC².

Zwężenie zastawki aortalnej

Nie zaleca się przewlekłego leczenia doustnym antykoagulantem chorych ze zwężeniem zastawki aortalnej, chyba że mają inne wskazanie do antykoagulacji (patrz: protezy mechaniczne/biologiczne).

Protezy mechaniczne

Chorzy z mechaniczną protezą zastawkową wymagają dożywotniego stosowania VKA, z docelową wartością INR zależną od rodzaju protezy i charakterystyki pacjenta (tab. 1) [I/B]. Stosowanie NOAC jest przeciwwskazane [III/B]. Zaleca się stosowanie terapi...