Od wytycznych do praktyki lekarskiej – leczenie moczopędne w kardiologii
dr n. med. Daria M. Keller
prof. dr hab. n. med. Ewa Straburzyńska-Migaj
- Celem artykułu jest omówienie zagadnienia leczenia moczopędnego w kardiologii, ze szczególnym uwzględnieniem roli leków moczopędnych w terapii niewydolności serca i nadciśnienia tętniczego, zgodnie z aktualnymi wytycznymi, a także wyzwań związanych ze stosowaniem diuretyków w codziennej praktyce klinicznej
Leki moczopędne są heterogenną chemicznie grupą o wysokiej efektywności i szerokim zakresie działania, co czyni je jednymi z najczęściej przepisywanych leków na świecie. Dlatego tak istotna jest dokładna znajomość ich farmakokinetyki i farmakodynamiki.
Historia diuretyków
Pierwsze wzmianki o stosowaniu roślinnych lub mineralnych mikstur na bazie piwa i miodu mających na celu usunięcie nadmiaru wody z organizmu pochodzą z egipskich papirusów datowanych na 1550 r. p.n.e. Na przestrzeni wieków próbowano różnych metod walki z obrzękami. Stosowano naturalne diuretyki, takie jak jagody jałowca, mniszek lekarski czy skrzyp polny, przystawiano pijawki, wykonywano nacięcia skóry, a także zalecano ograniczenie spożycia soli i płynów. Jednak dopiero w 1553 r. Paracelsus, ojciec nowożytnej medycyny, zaczął stosować rtęć – remedium bliższe współczesnym farmaceutykom, choć wysoce toksyczne. Do czasu II wojny światowej poza rtęcią powszechnie uznawano jeszcze zaledwie dwa inne diuretyki – kawę i digoksynę. Przełomowego odkrycia o moczopędnym działaniu sulfanilamidu, leku stosowanego w leczeniu infekcji bakteryjnych, dokonał w 1949 r. dr William Schwartz. Większość do dziś stosowanych diuretyków to właśnie pochodne sulfonamidowe1. Najpopularniejszy z nich – furosemid – został opatentowany w 1959 r., ale wprowadzony do terapii dopiero w 1964 r.
Podstawowe informacje
Diuretyki są jedną z podstawowych grup leków wykorzystywanych w codziennej praktyce klinicznej z uwagi na ich szerokie zastosowanie. Do głównych wskazań zalicza się: niewydolność serca (HF – heart failure) z objawami retencji płynów, nadciśnienie tętnicze, marskość wątroby, przewlekłą niewydolność nerek z retencją płynów i zachowaną diurezą, a także niektóre przypadki ostrej niewydolności nerek i zespołu nerczycowego.
Diuretyki są grupą niejednorodną chemicznie, dlatego najczęstszym kryterium podziału jest ich mechanizm działania. Najpopularniejsza klasyfikacja obejmuje: inhibitory anhydrazy węglanowej, diuretyki pętlowe, tiazydy i diuretyki tiazydopodobne, diu...
W tabeli 1 przedstawiono podstawowe informacje dotyczące leków stosowanych w terapii niewydolności serca i/lub nadciśnienia tętniczego, natomiast w tabeli 2 zebrano dane dotyczące ich dawkowania i farmakokinetyki. W tabelach ujęto substancje leczn...
