Serce temidy
Polifarmakoterapia u pacjenta z wielochorobowością – odpowiedzialność lekarza za leczenie farmakologiczne
lek. Kacper Jerzyk, specjalista kardiologii1
dr n. praw. Radosław Tymiński, radca prawny2
dr hab. n. med. Jarosław Woroń, specjalista farmakologii klinicznej
- Na podstawie opisu przypadku w artykule przedstawiono różne interakcje lekowe mogące zagrażać zdrowiu i życiu pacjentów
- Zawsze należy pamiętać, że ostateczna pozytywna ocena prawna zachowania lekarza jest uzależniona zarówno od medycznej zasadności danej decyzji, jak i od spełniania innych wymogów prawnych (np. udzielenia odpowiedniej informacji pacjentowi)
Opis przypadku
Na szpitalny oddział ratunkowy przywieziono 69-letnią kobietę z powodu znacznego osłabienia. W wywiadzie pacjentka podała, że osłabienie narastało od 5 dni, a w dniu przyjazdu do szpitala miała 3 epizody omdlenia. Kobieta była leczona z powodu napadowego migotania przedsionków, nadciśnienia tętniczego, zmian zwyrodnieniowych stawów kolanowych i biodrowych, od tygodnia zmagała się z infekcją wirusową, ponadto od 5 dni leczy łupież pstry.
W badaniu przedmiotowym stwierdzono: bladość, ciśnienie 80/60 mmHg, bradykardię (45 uderzeń/min); w EKG spoczynkowym zupełny blok przedsionkowo-komorowy z zastępczym rytmem komorowym 45 uderzeń/min.
W badaniach laboratoryjnych uwagę zwracały: niedokrwistość, leukocytoza, podwyższone stężenie troponin. Na prośbę lekarza SOR-u rodzina dostarczyła torbę z lekami chorej. Pacjentka przyjmowała:
- dabigatran 150 mg 2 × 1 tabl.
- metoprolol 100 mg 1 × 1 tabl.
- rozuwastatynę 10 mg 1 × 1 tabl.
- amlodypinę + indapamid + peryndopryl w jednej tabletce 1 × 1 tabl. rano
- propafenon 300 mg doraźnie w razie napadu migotania przedsionków (AF – atrial fibrillation)
- nimesulid 100 mg co 12 godzin – przeciwzapalnie i przeciwbólowo
- itrakonazol 100 mg 2 × 1 tabl.
Ponadto w torbie znajdował się lek z kwasem acetylosalicylowym (który chora od 3 dni przyjmowała z powodu infekcji), ketoprofen (przyjmowany w momentach silnych bólów stawów) oraz metoprolol w dawce 100 mg innej firmy niż przepisany przez kardiologa.
Po przeanalizowaniu podręcznej apteczki pacjentki lekarz z SOR-u poszerzył wywiad. Zapytał o dwa rodzaje metoprololu. Kobieta powiedziała, że otrzymała taki w aptece. Okazało się, że wydano jej inny produkt leczniczy zawierający metoprolol niż ten, który przyjmowała na stałe, a pacjentka sądziła, że jest to nowy lek dodany przez lekarza rodzinnego, więc przyjmowała łącznie 200 mg metoprololu. Ponadto pacjentka powiedziała, że w dniu zasłabnięcia przyjęła dodatkowo propafenon 300 mg, ponieważ sądziła, że jej złe samopoczucie związane jest z kolejnym napadem migotania przedsionków.
Chorą przyjęto na oddział kardiologii, gdzie rozpoznano jatrogenny blok przedsionkowo-komorowy zupełny i jatrogenne krwawienie z przewodu pokarmowego. Podwyższone stężenie troponin wynikało z uszkodzenia mięśnia sercowego wtórnego do bradyarytmii ...
