Jatrogenne powikłania są nieuchronnie powiązane z postępowaniem leczniczym. Ich całkowite uniknięcie byłoby możliwe jedynie w sytuacji całkowitego zaniechania leczenia inwazyjnego lub chirurgicznego. Decyzje o postępowaniu terapeutycznym podejmowane w ramach kardiogrupy polegają głównie na wybraniu metody o największej skuteczności i najmniejszej możliwości wystąpienia powikłań.

W artykule opisano przede wszystkim powikłania powiązane z leczeniem choroby niedokrwiennej serca, zaburzeń przewodzenia rytmu serca i stenozy aortalnej.

Jatrogenne skutki interwencyjnego leczenia chorób serca

Wyróżnia się 2 główne rodzaje powikłań interwencyjnego leczenia chorób serca:

• związane z dostępem naczyniowym
• związane z uszkodzeniem struktur serca i dużych naczyń.

Powikłania związane z dostępem naczyniowym

Najpowszechniej stosowanym dostępem do układu tętniczego jest dostęp wewnątrznaczyniowy przez tętnicę promieniową i udową, ponieważ biegną one powierzchownie i łatwo jest zastosować opatrunek uciskowy. Są to tętnice typu mięśniowego, przy czym pierwsza z nich, o średnicy ok. 3 mm, łatwiej ulega obkurczeniu.

Powikłania punkcji bywają zróżnicowane, w zależności od średnicy zastosowanego wkłucia. Niewielkim urazem dla tętnicy (oprócz miejscowego krwiaka) są nakłucia cienką igłą 0,5 mm w celu pobrania krwi tętniczej do badania gazometrycznego. Podobnie założenie 1-milimetrowego cewnika do tętnicy promieniowej lub udowej w celu ciągłego pomiaru ciśnienia i gazometrii nie prowokuje istotnych powikłań.

Natomiast wkłucia związane z koszulką naczyniową i przeprowadzaniem prowadników oraz cewników do serca, stosowanych przy koronarografii i angioplastyce wieńcowej (PCI – percutaneous coronary intervention), mają średnicę >2 mm i wiążą się z istotnym uszkodzeniem ściany naczynia zarówno w miejscu wkłucia, jak i na jego dalszym przebiegu. Wkłucia te nie blokują przepływu przez tętnicę w trakcie zabiegu.

Kolejnym stopniem urazowości jest wprowadzanie urządzeń wszczepianych do serca, w których systemy dostarczające (trudno je nazwać wkłuciami) mają średnicę 5-9 mm, a więc podobną do średnicy tętnic udowych. Urządzenia te przerywają ścianę naczynia na dużym obszarze i zazwyczaj całkowicie blokują przepływ w naczyniu w trakcie zabiegu. Ten problem dotyczy głównie przezcewnikowego wszczepienia zastawki aortalnej (TAVI – transcatheter aortic valve implantation).