Szanowni Państwo!

Koleżanki i Koledzy!

Tematem przewodnim bieżącego numeru „Kardiologii po Dyplomie” jest pozaustrojowa oksygenacja membranowa (ECMO – extracorporeal membrane oxygenation). O tej metodzie leczenia wspomina się obecnie coraz częściej nie tylko w doniesieniach medycznych, lecz także w mediach. Ciężki przebieg zakażenia koronawirusem wiąże się ze znacznie zmniejszonym utlenowaniem krwi, u niektórych chorych konieczne jest podłączenie do respiratora. Ta dramatyczna sytuacja dotyka czasem osoby dotychczas zupełnie zdrowe, u których zniszczenie tkanki płucnej w wyniku infekcji jest tak duże i nieodwracalne, że jedynym sposobem utrzymania chorego przy życiu pozostaje ECMO, następnie zaś przeszczepienie płuc. W opracowaniu przygotowanym przez dr. Jakuba Staromłyńskiego i wsp. z Kliniki Kardiochirurgii CMKP przedstawiono zastosowanie i technikę zakładania ECMO. W artykule autorzy opisują wykorzystanie tej metody głównie w ratowaniu chorych ze stwierdzoną przypadkową głęboką hipotermią, ale wymieniają także inne obszary jej zastosowania w terapii.

Infekcje SARS-CoV-2 dotykają m.in. wyczynowych sportowców. Na przykładzie diagnostyki takiego pacjenta ze znacznie ograniczonym stopniem wydolności fizycznej po przebyciu zakażenia autorzy z Zakładu Kardiologii Sportowej i Nieinwazyjnej Diagnostyki Kardiologicznej WUM (lek. Maria Binkiewicz-Orluk i wsp.) prezentują zasady kardiologicznej diagnostyki pocovidowej.

Drugim artykułem w tym numerze, który dotyczy zarówno sportowców, jak i innych osób aktywnych fizycznie, jest praca poświęcona naczyniowo-nerwowym zespołom uciskowym. Zasady ich prawidłowej diagnostyki i leczenia opisują prof. Artur Pupka i lek. Dominika Pupka z Przychodni Rehabilitacyjnej we Wrocławiu oraz Szpitala im. Świętej Jadwigi Śląskiej w Trzebnicy.

Przewlekłe zakrzepowo-zatorowe nadciśnienie płucne (CTEPH – chronic thromboembolic pulmonary hypertension) rozwija się u kilku procent osób po przebytej ostrej zatorowości płucnej (OZP), ale wśród chorych z CTEPH jedynie 3/4 przebyło OZP, a połowa zakrzepicę żył głębokich. Jedną z metod leczenia, trudną, ale w przypadku skutecznego zabiegu najlepiej rokującą, jest chirurgiczna endarterektomia płucna. Dr Paweł Żurek z zespołem z Górnośląskiego Centrum Medycznego w Katowicach-Ochojcu prezentuje niezwykle skuteczny zabieg wykonany u 52-letniej kobiety – dzięki ewakuacji dużej ilości materiału zakrzepowego z tętnic płucnych możliwe stało się znamienne obniżenie ciśnienia w krążeniu płucnym. To czwarty taki zabieg wykonany w tym ośrodku.

Warto zapoznać się także z krótkim podsumowaniem zmian w postępowaniu u dorosłych z wrodzonymi wadami serca, dokonanych w aktualnych rekomendacjach Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC – European Society of Cardiology). Autorka artykułu na ten temat – prof. Lidia Tomkiewicz-Pająk z CM UJ w Krakowie przedstawia ponadto bieżący stan opieki nad tą grupą chorych w naszym kraju.

W aktualnych rekomendacjach dotyczących diagnostyki przewlekłych zespołów wieńcowych zaleca się wykorzystywanie czynnościowych metod obrazowych, a wśród nich izotopowego badania perfuzji mięśnia sercowego. Dr hab. Beata Chrapko z UM w Lublinie opisuje zasady i wskazania do wykonywania takich badań scyntygraficznych z użyciem SPECT oraz PET lub w formie badań hybrydowych SPECT/CT i PET/CT. Badania te mają wysoką wartość diagnostyczną i prognostyczną w chorobie wieńcowej.

Kolejnym tematem powiązanym z rekomendacjami ESC są zasady postępowania w przypadku pacjenta z ostrym zespołem wieńcowym i migotaniem przedsionków. Autorzy – dr hab. Adam Kern (UWM w Olsztynie) i dr hab. Jacek Bil (CMKP w Warszawie) przedstawiają wyniki najnowszych badań klinicznych i odnoszą je do aktualnych, opublikowanych w 2020 r. wytycznych ESC. Poruszane tematy dotyczą m.in. wyboru podwójnego lub potrójnego leczenia przeciwzakrzepowego, z użyciem lub bez kwasu acetylosalicylowego, właściwego doboru dawki leku przeciwzakrzepowego, czasu prowadzenia terapii.

Choroby spichrzeniowe należą do rzadkich schorzeń, a ich diagnostyka wymaga czasami wykonania wielu badań. Pamiętajmy, że obraz fenotypowy przerostu mięśnia sercowego nie musi wynikać z pierwotnej kardiomiopatii przerostowej lub z przerostu nadciśnieniowego, ale może być efektem gromadzenia się wewnątrz- lub zewnątrzkomórkowo określonych substancji. U ok. 5-15% osób z rozpoznawaną pierwotną kardiomiopatią przerostową przyczyną pogrubienia ścian serca są choroby spichrzeniowe. Ważna jest świadomość, że w niektórych schorzeniach istnieją metody terapii ingerujące korzystnie w szlak patofizjologiczny choroby, a część z nich jest objęta programami terapeutycznymi finansowanymi przez NFZ. O tym dowiemy się z pracy lek. Małgorzaty Woźniak i wsp. z CSK MSWiA oraz Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN.

Zapraszam do zapoznania się z treścią artykułów.