Pozaustrojowa oksygenacja membranowa (ECMO – extracorporeal membrane oxygenation) jest bardzo złożoną, interdyscyplinarną metodą leczenia. Wymaga nie tylko wiedzy i umiejętności związanych z technicznymi aspektami implantacji układu, utrzymaniem prawidłowych parametrów przepływu (prawidłowej perfuzji), lecz także wdrożenia i kontynuowania intensywnego leczenia choroby podstawowej¹.

Do prawidłowego zakwalifikowania i prowadzenia chorych konieczne jest stworzenie wysokospecjalistycznego zespołu lekarzy, perfuzjonistów oraz personelu pielęgniarskiego. Coraz częściej w piśmiennictwie używa się określenia „zespół ECMO”, nawiązując do powszechnie funkcjonującej w chorobach sercowo-naczyniowych „grupy sercowej” (heart team)^1,2. W skład podstawowego zespołu ECMO, którego zadaniem jest kwalifikacja pacjentów, implantacja i rozpoczęcie wspomagania, wchodzą kardiochirurdzy, anestezjolodzy i perfuzjoniści. Do rozszerzonego zespołu ECMO, którego rolą jest dalsze ukierunkowanie i współprowadzenie leczenia, powinni należeć radiolodzy, kardiolodzy oraz pneumonolodzy zajmujący się wykonywaniem i interpretacją bronchofiberoskopii^1,2. W doświadczonych ośrodkach ECMO kwalifikacja może odbywać się telefonicznie. Jest ona prowadzona z lekarzem na miejscu zdarzenia lub lekarzem Lotniczego Pogotowia Ratunkowego (LPR). Skraca to czas podjęcia decyzji o terapii i umożliwia sprawniejsze przygotowanie się zespołu do przeprowadzenia procedury. W niektórych przypadkach, kiedy transport chorego (kołowy czy lotniczy) stwarza duże ryzyko wystąpienia powikłań lub jest wręcz przeciwwskazany, możliwe jest założenie układu ECMO w ośrodku, w którym obecnie przebywa chory. Jest to tzw. ECMO transportowe, mające szczególne znaczenie u pacjentów z ostrą niewydolnością oddechową³. Chory z układem ECMO może zostać bezpiecznie przekazany do ośrodka, w którym będzie dalej leczony (ryc. 1).

Szczególnego znaczenia ECMO transportowe nabrało w czasie pandemii COVID-19, co było związane z koniecznością podejmowania bardzo szybkich decyzji o implantacji układu u chorych z ostrą niewydolnością oddechową zakażonych SARS-CoV-2 (ryc. 2)⁴.

Kwalifikacja – hipotermia głęboka

Przypadkowa głęboka lub ciężka hipotermia jest definiowana jako niezamierzone obniżenie temperatury ciała poniżej 32ºC prowadzące do wystąpienia komorowych zaburzeń rytmu serca i destabilizacji układu krążenia1,2. W konsekwencji dochodzi do objawó...