Zastawka trójdzielna, jeszcze do niedawna określana jako zapomniana, współcześnie, ze względu na dynamiczny rozwój technik zabiegowych, znajduje się w centrum zainteresowania wielu zespołów badawczych. Wiadomo bowiem, że wtórna niedomykalność trójdzielna znacznie pogarsza rokowanie, a jej leczenie kardiochirurgiczne nie przynosi spodziewanych efektów, co często niweczy inne procedury lecznicze^1,2. Zastanawiając się nad przyczyną tej pozornej sprzeczności, trzeba postawić pytanie, czy techniki kardiochirurgiczne są niedoskonałe – i tu pojawiają się gwałtownie rozwijające się metody przeznaczyniowe, czy też przyczyna leży w nieprecyzyjnej kwalifikacji pacjentów – tutaj w sukurs przychodzi dynamiczny rozwój technik obrazowania. Postępy w zakresie wymienionych procedur są ze sobą nierozerwalnie związane. My – echokardiografiści, obrazowcy – musimy jak najdokładniej przeanalizować morfologię i patofizjologię niedomykalności, aby zabiegowcy mogli osiągnąć zamierzony efekt. Warto zatem na początek uporządkować dostępne wiadomości.

Anatomia i fizjologia

Zastawka trójdzielna jest największą i najbardziej dokoniuszkowo położoną ze wszystkich zastawek serca. Składa się z trzech niejednorodnych płatków, z których największym jest płatek przedni, kolejny co do wielkości, tylny, jest zazwyczaj wielosegmentowy, a najmniejszym jest leżący bardziej dokoniuszkowo płatek przegrodowy. Pomiędzy płatkiem tylnym i przegrodowym, w miejscu ujścia zatoki wieńcowej, istnieje wyraźna komisura. Wszystkie płatki zastawki są przyczepione do włóknistego pierścienia trójdzielnego, będącego słabo odgraniczoną od ścian przedsionka i komory, dynamiczną, siodłowatą strukturą. Jej umiejscowienie w prawej komorze – pracującej ruchem zbliżonym do perystaltycznego, rogalowatej, obejmującej lewą komorę – daje wyobrażenie o złożoności budowy i funkcji prawostronnej zastawki przedsionkowo-komorowej.

Do prawidłowego funkcjonowania aparatu trójdzielnego konieczna jest idealna współpraca wszystkich jej składowych, pierścienia, płatków i aparatu podtrzymującego, który tworzą nici ścięgniste i mięśnie brodawkowate – zazwyczaj są dwa główne: przedn...

Zwieńczeniem prawidłowej funkcji zastawki jest koaptacja płatków następująca zazwyczaj na poziomie wspomnianego pierścienia lub nieco poniżej niego, na długości 5-10 mm. Do jej szczelnego zamknięcia konieczna jest także pewna rezerwa przylegania (...