Leczenie onkologiczne wiąże się z istotnym ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych z uwagi na mechanizmy działania stosowanych w onkologii strategii terapeutycznych. Zastosowanie antracyklin lub leków celowanych w receptor typu 2 ludzkiego naskórkowego czynnika wzrostu (HER2 – human epidermal growth factor receptor-2) wiąże się przede wszystkim z ryzykiem wystąpienia dysfunkcji mięśnia sercowego oraz niewydolności serca, a wykorzystanie inhibitorów immunologicznych punktów kontrolnych (ICI – immune checkpoint inhibitors) – z ryzykiem zapalenia mięśnia sercowego. Wiele leków onkologicznych zwiększa ryzyko choroby wieńcowej (w tym ostrego i przewlekłego zespołu wieńcowego), zdarzeń arytmicznych (migotania przedsionków, arytmii komorowych związanych z wydłużeniem odstępu QTc) oraz nadciśnienia tętniczego. Należy podkreślić, że wzrost ryzyka choroby zakrzepowo-zatorowej ma związek nie tylko z leczeniem onkologicznym, lecz przede wszystkim z chorobą podstawową. Obserwowane są również szczególne powikłania kardiologiczne, takie jak choroba naczyń obwodowych, tętnicze nadciśnienie płucne oraz choroby osierdzia.

W drugiej części cyklu poświęconego zagadnieniom z zakresu kardioonkologii zostaną przedstawione kluczowe powikłania i najważniejsze algorytmy terapeutyczne – na podstawie zaleceń ESC (European Society of Cardiology)¹. Według generalnej zasady powikłania sercowo-naczyniowe terapii onkologicznej leczymy zgodnie z wytycznymi ESC odpowiednimi dla danej jednostki chorobowej. Różnice między leczeniem standardowym a leczeniem kardioonkologicznym ujawniają się w następujących kwestiach:

• decyzji o przerwaniu lub kontynuacji leczenia onkologicznego
• stosowaniu szczególnych algorytmów terapeutycznych uwzględniających możliwe odmienne podłoże patofizjologiczne powikłań po leczeniu onkologicznym, rokowanie pacjenta, zaawansowanie choroby onkologicznej oraz hipotetyczne interakcje lekowe.

Dysfunkcja serca

Lekami onkologicznymi najczęściej wywołującymi dysfunkcję serca są antracykliny i leki anty-HER2. Antracykliny mogą wywierać bezpośredni toksyczny wpływ na kardiomiocyty poprzez indukcję śmierci komórki (m.in. w mechanizmach apoptozy i pyroptozy),...

Postępowanie w CTRCD związanej z zastosowaniem antracyklin lub leków anty-HER2, zależne od przedstawionej w tabeli 1 objawowości oraz nasilenia, zilustrowano na rycinach 1 i 2 (odpowiednio: 1 – dla antracyklin, 2 – dla leków anty-HER2).