Kardiologia interdyscyplinarna

Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Edyta Płońska-Gościniak Klinika Kardiologii PUM, Szczecin

Układ krążenia u chorych z przewlekłą chorobą nerek po przeszczepieniu nerki

Maria Dudziak,1 Beata Januszko-Giergielewicz,2 Alicja Dębska-Ślizień3

1 Zakład Diagnostyki Chorób Serca, II Katedra Kardiologii, Gdański Uniwersytet Medyczny

2 Zakład Medycyny Rodzinnej, Wydział Nauk Medycznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski
3 Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych, Gdański Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Maria Dudziak, prof. nadzw. Zakład Diagnostyki Chorób Serca II Katedra Kardiologii Gdański Uniwersytet Medyczny ul. Mariana Smoluchowskiego 17, 80-214 Gdańsk

Kardiologia po Dyplomie 2014; 13 (2): 31-41

Wprowadzenie

Wiodącą przyczyną zgonu wśród chorych z przewlekłą chorobą nerek (PChN) są powikłania ze strony układu krążenia, wśród których dominuje przewlekła niewydolność serca (NS), złośliwe zaburzenia rytmu serca i choroba niedokrwienna serca (ChNS). Przeszczepienie nerki poprawia jakość życia chorych, jednak śmiertelność z powodu powikłań ze strony układu krążenia pozostaje po transplantacji nadal ponad dwukrotnie większa niż w populacji ogólnej [1].

Mimo postępu metod terapeutycznych i opracowywania nowych bezpieczniejszych schematów immunosupresyjnych, śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych jest nadal wysoka, sięga 40% przyczyn zgonów w tej grupie pacjentów i dotyczy często chorych z funkcjonującym przeszczepem [1]. Ryzyko zawału mięśnia sercowego po przeszczepieniu jest 25 razy większe niż w porównywanej względem wieku i płci populacji ogólnej. Istotnym problemem są też działania niepożądane leków immunosupresyjnych dotyczące układu krążenia, postępująca progresja dysfunkcji przeszczepu, trudności w uzyskaniu właściwej kontroli ciśnienia tętniczego, ograniczenia w sposobie dawkowania zarówno leków hipotensyjnych, jak też hipolipemizujących czy leków stosowanych w leczeniu przewlekłej NS. Złożone tło podwyższonego ryzyka sercowo-naczyniowego w PChN, mimo jego redukcji po transplantacji powoduje, że nadal poszukuje się czynników predykcyjnych podwyższonego ryzyka zgonu z tych przyczyn u pacjentów oczekujących na przeszczepienie nerki.

Epidemiologia

Transplantacja jest jedną z metod leczenia nerkozastępczego, która w odległej obserwacji daje najlepsze wyniki, staje się więc leczeniem z wyboru u wielu pacjentów z PChN. Przeżywalność chorych po przeszczepieniu jest lepsza niż osób na listach oczekujących, lepsza jest również jakość ich życia. Ryzyko rozwoju chorób układu krążenia i zgonu wzrasta 2-3 krotnie już w 2 stadium PChN, a w okresie dializoterapii obserwuje się dramatyczny wzrost ryzyka, które w zależności od wieku jest 10-100 krotnie większe niż w populacji ogólnej [2]. Po przeszczepieniu ryzyko sercowo-naczyniowe wraca do poziomu sprzed dializoterapii, pozostaje jednak wyższe niż w populacji ogólnej. Dlatego pacjenci po transplantacji są nadal w grupie wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego, a głównym czynnikiem rokowniczym jest występowanie ChNS i jej czynników ryzyka przed przeszczepieniem [3].

U pacjentów po transplantacji najczęstszymi powikłaniami ze strony układu krążenia są nadciśnienie tętnicze (NT) i zaburzenia gospodarki lipidowej, a w długoletniej (ponad piętnastoletniej) obserwacji objawowe zmiany na tle aterogenezy naczyń wień...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Nowe problemy kliniczne po przeszczepieniu nerki

Serce i układ krążenia funkcjonują w PChN w specyficznych, toksycznych dla niego warunkach. Kardiomiopatię mocznicową stwierdza się u ok. 40% pacjentów leczonych [...]

Odmienności epidemiologii i przebiegu choroby niedokrwiennej serca u pacjentów po przeszczepieniu nerki

Choroba niedokrwienna serca występuje równie często wśród pacjentów po przeszczepieniu w porównaniu z okresem przed przeszczepieniem. Innymi słowy, jeśli pacjent miał [...]

Kwalifikacja kardiologiczna do zabiegu przeszczepienia nerki

Powstało wiele roboczych algorytmów, pozwalających na identyfikację chorych z PChN przygotowywanych do transplantacji z wysokim prawdopodobieństwem obecności zmian w naczyniach wieńcowych. [...]

Zmiany w obrazie echokardiograficznym u pacjentów po przeszczepieniu nerki

Stwierdzono, że parametry oceniane w badaniu echokardiograficznym po transplantacji są gorsze niż u osób zdrowych, choć nasilenie zmian jest mniejsze niż [...]

Diagnostyka i leczenie choroby niedokrwiennej serca po przeszczepieniu nerki

Metody diagnostyki kardiologicznej po przeszczepieniu nerki są takie same, jak przed zabiegiem. Decyzje o leczeniu inwazyjnym powinno się podejmować na podstawie [...]

Nadciśnienie tętnicze u chorych po przeszczepieniu nerki

<<>>Częstość występowania nadciśnienia tętniczego u pacjentów po przeszczepieniu w porównaniu z okresem przed zabiegiem jest nadal wysoka i może sięgać [...]

Zaburzenia rytmu u chorych po przeszczepieniu nerki

Zaburzenia rytmu serca stanowią częste powikłanie u chorych z PChN, na co mają wpływ zaburzenia elektrolitowe, zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej (głównie kwasica [...]

Niedokrwistość – problem kliniczny po przeszczepieniu nerki

Po transplantacji dochodzi do gwałtownego wzrostu stężenia erytropoetyny i u większości chorych hemoglobina (Hb) osiąga stężenie powyżej 12 g/dl. Jednak częstość niedokrwistości [...]

Otyłość i jej związek z powikłaniami sercowo-naczyniowymi

W badaniu z udziałem 1104 pacjentów otyłość, tj. BMI (body mass index) >30 kg/m2 (według norm ustalonych przez Światową Organizację Zdrowia), stwierdzono u [...]

Zaburzenia gospodarki lipidowej u chorych po przeszczepieniu nerki

Częstość zdiagnozowanych zaburzeń lipidowych u pacjentów po transplantacji sięga 60% [50]. Na podstawie analizy stężenia lipidów w grupie 436 osób po zabiegu stwierdzono, [...]

Depresja a powikłania sercowo-naczyniowe

Depresję stwierdza się u pacjentów z PChN również w okresie pooperacyjnym, choć najbardziej nasilona jest wśród osób oczekujących na przeszczepienie [52]. Zaburzenia [...]

Bezdech śródsenny – czy ma znaczenie u pacjentów po przeszczepieniu nerki?

Bezdech śródsenny oznacza chwilowe zatrzymanie oddychania przez krótkotrwałe zamknięcie dróg oddechowych, co w konsekwencji prowadzi do niedotlenienia i hiperkapnii w czasie [...]

Leki hipotensyjne u pacjentów po przeszczepieniu nerki

Lekami z wyboru w grupie chorych z NT po przeszczepieniu są antagoniści kanału wapniowego i ACE-I. Z metaanalizy Kurnatowskiej i wsp. [...]

Terapia immunosupresyjna i jej wpływ na układ krążenia

Wpływ leków immunosupresyjnych na zaburzenia metaboliczne oraz rozwój nadciśnienia tętniczego omówiono w poszczególnych podrozdziałach, poniżej omówiono specyficzne działania i interakcje leków [...]

Działania prewencyjne – czy możliwe?

Występowaniu chorób układu krążenia u osób po przeszczepieniu zapobiega się podobnie jak w ogólnej populacji. Do metod prewencyjnych należą zmiana trybu [...]
Do góry