Przez tętnicę udową wspólną można wykonać większość procedur wewnątrznaczyniowych. Liczba operacji z tego dostępu stale rośnie, także ze względu na rozwój chirurgii małoinwazyjnej. W trakcie zabiegów może jednak dojść do powikłań związanych z nakłuciem tętnicy udowej – zostały one opisane w artykule.

Wprowadzenie

Tętnica udowa wspólna stała się naczyniem, przez które można wykonać większość procedur wewnątrznaczyniowych.¹ Zadecydowały o tym względy praktyczne. Anatomiczna lokalizacja tego naczynia sprawia, że jest ono łatwo dostępne do nakłucia. Dodatkowo jego średnica pozwala na bezpieczne zakładanie koszul naczyniowych o dużych średnicach, bez obawy spowodowania krytycznego niedokrwienia kończyny dolnej po tej stronie, uszkodzenia tętnicy w miejscu jej nakłucia czy wyżej – już w odcinku biodrowym, zanim dosięgniemy aorty. Tym samym nawet najszersze systemy dostawcze do endograftów aortalno-dwubiodrowych (EVAR – endovascular aneurysm repair) czy do implantacji zastawki aortalnej (TAVI – transcatheter aortic valve implantation) mogą być wprowadzane przez to naczynie. Stale przybywa procedur, które można wykonywać sposobem małoinwazyjnym. Wzrasta również liczba ośrodków je wykonujących. Dalej prowadzi to do zwiększenia wykonywanych interwencji, również z powodu powikłań naczyniowych.² W artykule skoncentrowano się na powikłaniach ściśle związanych z okolicą pachwinową.

Rodzaje jatrogennych uszkodzeń tętnicy udowej

Najczęstszymi powikłaniami nakłucia tętnicy udowej są: powstanie tętniaka rzekomego, przetoki tętniczo-żylnej, krwiaka, rozwarstwienie tętnicy biodrowej, ostre niedokrwienie kończyny, krwiak zaotrzewnowy, zatorowość obwodowa i wstrząs krwotoczny.^3,4 Do każdego z tych powikłań może doprowadzić nałożenie się kilku czynników.

Tętniak rzekomy tętnicy udowej i krwiak zaotrzewnowy

Do ich powstania dochodzi w wyniku braku hemostazy w miejscu nakłucia tętnicy udowej wspólnej. Krew może wynaczyniać się przez pojedynczy otwór w tętnicy lub przez większą ich liczbę w związku z wielokrotnymi próbami wejścia do światła naczynia. Na rycinie 1 przedstawiono schemat topografii tętniaka rzekomego po nakłuciu tętnicy udowej wspólnej. Z technicznego punktu widzenia nakłucie wykonywane jest pod kątem, dlatego śródścienny kanał jest na tyle długi, że otwór w naczyniu powinien się zamknąć samoczynnie. Tak się dzieje w przypadku chorych bez zmian miażdżycowych lub z minimalnie zaawansowanymi zmianami miażdżycowymi w tym regionie. Jednak gdy mamy do czynienia z tętnicami silnie zmiażdżycowanymi, nakłucie tętnicy wiąże się z pokonaniem znacznego oporu, a twarde, uwapnione blaszki miażdżycowe wręcz pękają pod naporem igły. W takich okolicznościach powstały w tętnicy otwór nie ma tendencji do zamykania się w mechanizmie obkurczania się ściany czy w mechanizmie zastawkowym. Ten ubytek w ścianie ma dodatkowo tendencję do powiększania się przy wymianie na zastawki na systemy o większych średnicach.