Dermatologia

Gdzie najczęściej powstają czerniaki?

Lek. Paweł Traczewski

Naukowcy z Reims (Francja) przeprowadzili retrospektywne badanie z wykorzystaniem informacji o pacjentach z regionu Szampania-Ardeny (1,3 mln mieszkańców). W latach 2004-2011 stwierdzono tam 1542 przypadki zachorowania na czerniaka złośliwego. Celem badania było porównanie dokładnych lokalizacji czerniaka u mężczyzn i kobiet. Posłużono się danymi rejestrowymi i kwestionariuszami przesyłanymi lekarzom. Porównywano częstość występowania zmian na kończynach górnych (osobno rozpatrywano ręce) i dolnych (osobno rozpatrywano stopy), tułowiu, głowie i szyi, ale w odróżnieniu od wcześniejszych analiz uwzględniono także mniej rozległe, a więc precyzyjniej określone, okolice. W przypadku szyi i głowy dokonano też rozróżnienia na stronę lewą, prawą i część środkową.

U kobiet czerniaki najczęściej występowały w obrębie ud i podudzi (32,2 proc. wobec 9,3 proc. u mężczyzn; P < 0,01), u mężczyzn typową lokalizacją był tułów (41,8 proc. wobec 14,9 proc. u kobiet; P < 0,01). Natomiast proporcje częstości nowotworu w obrębie kończyny górnej oraz głowy i szyi w przypadku obu płci były podobne. Czerniaki skóry rąk i stóp były częstsze u kobiet (10,3 proc. wobec 6,3 proc.; P < 0,01). W przypadku lokalizacji w obrębie głowy i szyi 75,1 proc. zmian u kobiet występowało w części środkowej (obejmującej twarz, okolicę podżuchwową i część przedniej okolicy szyi), a 53,7 proc. zmian u mężczyzn było umiejscowionych w okolicach poza częścią środkową. Czerniaki zlokalizowane poza środkową częścią głowy i szyi u mężczyzn znacząco częściej stwierdzano po stronie lewej (współczynnik lewa/prawa strona 1,58), a u kobiet – prawej (współczynnik lewa/prawa strona 0,61). Podobnych różnic nie zaobserwowano w przypadku innych części ciała.

Na stwierdzone w badaniu różnice między płciami w umiejscowieniu czerniaków złośliwych prawdopodobnie wpływa odmienność w sposobie spędzania czasu wolnego, aktywności zawodowej, w ubieraniu się (z uwzględnieniem rodzaju butów), we fryzurach mężczyzn i kobiet. Autorzy zwracają również uwagę na znaczenie miejsca zajmowanego zwykle w samochodzie (kierowcy lub pasażera), które warunkuje ekspozycję określonej strony głowy i szyi na promieniowanie UV. Przeprowadzone we Francji badanie stanowi ważne uzupełnienie wcześniejszych obserwacji dotyczących częstszego występowania czerniaków u kobiet w obrębie kończyn dolnych, a u mężczyzn na tułowiu. Jego wyniki mogą pozwolić na skuteczniejszą prewencję czerniaka, poprzez stosowanie specyficznych dla płci działań profilaktycznych.

Różnice między płciami w lokalizacji czerniaka złośliwego na skórze gładkiej opisywano w licznych badaniach. Jednakże dotychczas uzyskane dane były mało precyzyjne – w badaniach populacyjnych stosowano podział tylko na kończyny górne, dolne, ręce, stopy, tułów i głowę. Ponadto nie analizowano dotąd populacji chorych z Europy Środkowej, Zachodniej i Południowej.

Do góry